Polactwo (okładka miękka)

Sięgając po opisywaną książkę, już na samym wstępie przeczytałam, że prawdopodobnie nie jest to lektura przeznaczona dla mnie. Sam autor napisał w końcu, że „w kręgach liberalno-lewicowych zawsze byłem na liście »tego się nie czyta«, a tym bardziej nie omawia i nie polemizuje". Widząc te słowa, uśmiechnęłam się w duchu i postanowiłam podjąć to wyzwanie, przebrnąć przez prezentującą prawdopodobnie zupełnie inne od moich poglądy książkę, zderzyć się z tak odmienną od mojej perspektywą i przełknąć nieprzebierającą w środkach krytykę, świadoma tego, że mogę poczuć się przez nią dotknięta. Autor „Polactwa”, Rafał Adam Ziemkiewicz, jest niewątpliwie postacią kontrowersyjną. On sam swoje poglądy określa jako „płynięcie pod prąd” i nie wydaje się bynajmniej zrażony oburzeniem, z jakim spotykają się prezentowane przez niego opinie, nawet kiedy płaci za nie traceniem stanowisk oraz czytelników. Nic więc dziwnego, że miesza z błotem wszystkich, którzy na potrzeby sprawowanych funkcji odkładają na bok osobiste dygresje i spostrzeżenia, starając się zachować poprawnie i przyzwoicie, co - zdaniem pisarza - po prostu bardziej się opłaca. W ten właśnie sposób bezceremonialnie obnażając najgorsze cechy i motywy działań polityków, osób publicznych oraz pospolitych obywateli, Ziemkiewicz maluje odrażający obraz „Polactwa". Jest świadomy, że sam tytuł może dotkliwie zranić zapalonych patriotów i przykładnych obywateli, że wielu z nich wejdzie w gorącą dyskusję, zanim choćby dotknie samej treści tego rozwlekłego i przepełnionego ironią eseju — i to tylko utwierdza go we własnych racjach. Na przestrzeni niespełna 400 stron autor usiłuje dosięgnąć esencji naszego narodowego i państwowego jestestwa — esencja ta okazuje się bagnistą i zatrutą mieszaniną, na wierzch wypływają niezatarte ślady komunizmu i zamiecionych pod dywan kryzysów, świadomość historyczna okazuje się dziurawa jak durszlak, broczą krwią niewygojone rany wojen i zaborów, a podszyty „krzepiącą serca” literaturą patriotyzm okazuje się płytki i pozbawiony niezbędnej do wyciągnięcia wniosków pokory. Ten obraz bez wątpienia przeraża i nawet sam pisarz, nie stroniąc wprawdzie od prześmiewczych żartów i sarkazmu, uświadamia — jak gdyby samemu sobie oraz czytelnikowi — że ten żart to nasza rzeczywistość, a nie wymysł fantazji. Wówczas zamiast na śmiech zbiera mu się na wymioty, chociaż ubiera to w nieco dobitniejsze słowa. Książka ta stanowi zatem analizę sytuacji Polski od czasów późnego komunizmu do pierwszych lat drugiego tysiąclecia, analizę względnie bezstronną i obwiniającą każdego względnie równomiernie. Trudno jednak, by książka o tematyce ściśle politycznej nie odchylała się ku żadnej ze stron — zresztą autor swoim odchyłom wcale nie zaprzecza. Mamy więc do czynienia z perspektywą prawicową, z narodowymi, endeckimi tradycjami — perspektywą świadomą i ugruntowaną poglądach. Nie brak tu zatem zajadłej i czasem złośliwej krytyki strony przeciwnej, co nie oznacza, że strona własna objęta jest jakimś szczelnym immunitetem. Obrywa się każdemu - zarówno manipulującym politykom, jak i dającym się zmanipulować obywatelom. Jednym i drugim Ziemkiewicz składa skromne wyrazy współczucia — każdy rząd okazuje się przytłoczony przytoczoną wyżej esencją „Polactwa" a „Polactwo” tkwi w iluzjach i chorobach, z których samo nie jest w stanie się uwolnić. Dla jednych i drugich najłatwiej jest pokierować się instynktem bodaj samozachowawczym, tj. dbać o siebie i nie zważać na jakieś wyższe, szersze dobro. Ten właśnie prymitywizm stanowi fundament tytułowego neologizmu, budzącym tyleż samo pogardy, ile współczucia. Być może żaden z podjętych przez autora problemów nie jest niczym odkrywczym, nie umie on również znaleźć dla nich jednoznacznych rozwiązań. Jednak w sposób dobitny tłumaczy głęboko zakorzenione przyczyny kiełkujących raz po raz nowych kłopotów, które próbuje się zakopywać lub ucinać, zamiast wyrwać z korzeniami. Może ta książka jest właśnie próbą pozbycia się tych chwastów raz na zawsze, poprzez zwykłą świadomość, poprzez zrozumienie, którego wciąż brakuje. Brak zrozumienia sprawia, że „Polactwo” szerzy się jak zaraza, na którą nie działają doraźne leki. Może ta książka to szczepionka, którą warto zastosować, pomimo skutków ubocznych w postaci urażenia czy pogorszonego nastroju. Sięgając po tę książkę, nie spodziewałam się, że będzie to książka dla mnie. Wbrew ostrzeżeniom zamieszczonym we wstępie na szczęście nie doznałam urazy, chociaż nie z każdą opinią się zgodziłam i nie każde oskarżenie uznałam za zasadne. Pomimo istotnych światopoglądowych różnic zarówno po stronie autora, jak i czytelnika znalazły się w moim przypadku równie buntownicze dusze — i dobrze. Brak akceptacji wobec rzeczywistości jest w końcu oznaką świadomości zaistniałego problemu, z którym — a nie z innymi ludźmi — należy walczyć. Książkę tę polecam zatem wszystkim buntownikom, którzy na bierną postawę w życiu zgodzić się nie mogą i którym lęk przed jutrem nie pozwala zapominać o przeszłości. Moż

Studium polskiej natury. W Stanach zwykło się mawiać: „Jesteś dobry? Ok, będę się z tobą ścigał”. W Polsce najczęściej spotykaną reakcją na to, że ktoś jest w czymś dobry jest szeroko zakrojona akcja zdyskredytowania delikwenta, umniejszenia go, a najlepiej skompromitowania i całkowitego zniszczenia. Innymi słowy – za łeb i pod wodę… Poza tym mając ku temu możliwość pchamy się ku górze, dbamy o swoich, a całą resztę mamy w d... Dlaczego tak jest? Co takiego jest w naszej polskiej mentalności, że nie potrafimy po prostu inaczej? Dokąd nas to zaprowadziło, ile szans przez to straciliśmy i co takiego (w fatalny wręcz sposób negatywnego) tkwi w nas, Polakach? Autor tej książki ma na to zarówno nazwę, jak również poważa się ten problem zdiagnozować. Ziemkiewicz, o nim bowiem mowa, nazywa nasz iście destrukcyjny zbiór narodowych cech bardzo prosto: „polactwem”. Czym jest „polactwo”? Termin, trzeba przyznać, intryguje. A przy okazji brzmi paskudnie… I jest tak nie bez przyczyny, albowiem „polactwo” można - według Ziemkiewicza - określić jako paskudne wypaczenie istoty polskości, które jest fatalnym wynikiem wieków niszczenia jej sedna przez zaborcę i okupanta, ze szczególnym uwzględnieniem katastrofalnego w skutkach niemal półwiecza trwania PRL-u i wojenno-powojennych rzezi dokonywanych na kwiecie narodu polskiego. „Polactwo” jest wypadkową sowieckiego prania mózgu, które przeprowadzono na narodzie pozbawionym elit. Ktoś jednak ową elitą być musi, ale skoro kwiat narodu od dawna gryzie ziemię i nie ma w kim wybierać… Co (i kto) zostaje – każdy już może sobie dopowiedzieć. To jednak nie wszystko jeśli chodzi o „polactwo”. Polactwo (po wstępnym zdefiniowaniu daruję już sobie, pozwolicie mi na to mam nadzieję, cudzysłów) ma także swoje głębokie korzenie w szlacheckim warcholstwie z czasów I RP. Jest w nim także pokaźnych rozmiarów domieszka fornalsko-pańszczyźnianego prostactwa i chamstwa, któremu bliżej jest do ciemnogrodu niźli do świata cywilizowanego (nikogo w tym miejscu nie chcąc urazić). Wspomniane wyżej przetrzebienie elit polityczno-intelektualnych przez Niemców oraz przez sowieckich towarzyszy sprawiło, że owe fornalsko-pańszczyźniane elementy wzięły w narodzie górę. Ktoś wszak musiał tworzyć „nowe elity”. A elity te ustanawiali Sowieci, z upodobaniem tłumiąc zapędy intelektualistów (tych przedwojennych, będących już i tak na wymarciu) i faworyzując według zasady „im głupszy, tym lepszy”. Skutki były według Ziemkiewicza fatalne, wydobyły bowiem trzymane wcześniej w ryzach polactwo na sam wierzch naszego codziennego sposobu myślenia i zachowania. Tym samym PRL wyrządził naszemu narodowi szkodę wręcz nieodwracalną. Opłakane skutki tego stanu rzeczy widać według Ziemkiewicza jak na dłoni w czasach III RP. Niniejszą książkę napisano kilkanaście lat temu, jeszcze przed wejściem Polski do Unii Europejskiej, także realia polityczne w niej opisane są już mocno zdezaktualizowane. To już nie czasy millerowego „układu trzymającego władzę” i – cytując autora, choć może nie dosłownie – już nie „wystająca Lepperowi słoma z butów”, jednak sformułowane w książce tezy ogólne są zastanawiająco trafne nawet po latach. Żeby tylko była jasność – mówimy o cechach NARODU, nie o rzeczywistości politycznej widzianej oczami Ziemkiewicza. Nie o niej bowiem jest w swej istocie ta książka (choć i do tego dojdziemy, autor bowiem nie byłby sobą, gdyby swych poglądów nie przemycił do lektury – i to z całą mocą swych pełnych bluzgów, jadowitych umiejętności publicystycznych). Co takiego jest w tej pozycji aż tak aktualne? Realia dotyczące oceny ludzi, elit, a także sposobu sprawowania przez nie władzy (czytaj: rozkradania czego się da, dbania o kolesiów, trzymania wszystkiego w stanie permanentnego rozkładu, niezdolność do podejmowania słusznych z narodowego punktu widzenia decyzji, królujący wszędzie nepotyzm, niekompetencja i umożliwiające wszystko wszystkim znajomości). To wszystko według Ziemkiewicza nic innego, jak właśnie polactwo w czystej postaci. W sferze politycznej będzie to zatem postawa, w której króluje zasada „teraz, kurwa, my!”, po czym zaczyna się kolesiostwo, obdzielanie stołkami, czystki w spółkach skarbu państwa, rozdawnictwo nadwyżek budżetowych w ramach retoryki państwa socjalno-opiekuńczego oraz porażająca bezmyślność w kwestiach wewnętrznych, strategicznych, perspektywicznych, czy wreszcie międzynarodowych. Nie chcę tutaj cytować książki i rozwodzić się nad każdym jej wątkiem z osobna, jednak obiektywnie przyznać trzeba, że żadna z rządzących Polską ekip po 1989 roku nie była ani do gruntu uczciwa (tudzież „kryształowa”), ani też nie zrobiła dla rozwoju i reform kraju tyle, ile zrobić mogła. Według Ziemkiewicza w tym właśnie przejawia się polityczne polactwo rządzących. Więcej tutaj: https://cosnapolce.blogspot.com/2020/09/polactwo-rafa-ziemkiewicz.html