Top 7 najciekawszych skandynawskich kryminałów na jesienne wieczory

Za oknem coraz zimniej i coraz bardziej wietrznie, dni coraz krótsze i noce coraz dłuższe, a pokusa schowania się pod koc z kubkiem herbaty coraz silniejsza. Do kompletu dokładamy więc dobrą książkę, a jak wiadomo, jesienią nie ma lepszej propozycji, niż kryminał. I to nie byle jaki, bo skandynawski! Przygotowaliśmy dla Was siedem najciekawszych kryminałów na jesienne wieczory.

Autorka: Olga Wadowska

„Kasztanowy ludzik”, Soren Sveistrup

Soren Sveistrup znany będzie przede wszystkim miłośnikom serialu „The Killing”, który znajduje się w gronie największych serialowych hitów kryminalnych ostatnich lat. Emitowano go w ponad 120 krajach na całym świecie, zdobył nagrodę BAFTA dla najlepszego serialu zagranicznego oraz nominacje do dwóch nagród Emmy. Duńska wersja cieszyła się tak dużym powodzeniem, iż zainteresowali się nią amerykańscy producenci, którzy stworzyli równie dobrze przyjęty remake (w Polsce znany jako „Dochodzenie”). Teraz Sveistrup debiutuje jako pisarz, wyczekiwaną przez fanów tak seriali, jak i kryminałów skandynawskich, pozycją „Kasztanowy ludzik”. Na scenerię swojego thrillera wybrał Kopenhagę, którą terroryzuje bezwzględny i dbający o szczegóły morderca - ofiary pozbawia życia w sposób wyjątkowo brutalny, a przy każdej z nich zostawia tytułowego, ręcznie wykonanego, kasztanowego ludzika. Policja odkrywa, iż wszelkie znalezione ślady prowadzą do uznanej za zmarłą rok wcześniej dziewczynki, córki minister spraw społecznych. Zaczyna się wyścig z czasem - psychopatyczny zabójca wyznaczył sobie bowiem zadanie, którego jeszcze nie dokończył…

„Zimny strach”, Mads Peder Nordbo

Mads Peder Nordb karierę pisarską rozpoczął dość późno, bo dopiero po 40. - wcześniej zajmował się między innymi copywritingiem i dziennikarstwem, był także specjalistą od PR-u. Debiutował w 2012 roku powieścią „Odins labyrint - et glasbarns fortællinger” (nieprzetłumaczoną jeszcze na język polski), zaś w 2017 ukazała się przełomowa w jego karierze „Dziewczyna bez skóry”. Akcję osadził na świetnie znanej sobie Grenlandii (w przeszłości zamieszkiwał w tamtejszym miasteczku Nuuk, gdzie zajmował się między innymi badaniami nad historią wyspy, językiem i runami), a głównym bohaterem uczynił dziennikarza śledczego imieniem Matthew Cave. Druga część serii, „Zimny strach”, trafiła do sprzedaży w połowie września ubiegłego roku i znów spotkała się ze świetnym przyjęciem. Powracamy do Nuuk, gdzie Cave mierzy się z wyjątkowo osobistą sprawą: jego przyrodnia siostra Arnaq zaginęła podczas weekendowej wycieczki do opuszczonej grenlandzkiej wioski. Pomaga mu dawna przyjaciółka, Tupaarnaq, która dość niechętnie powraca na rodzinne tereny - ją, podobnie jak głównego bohatera i jego rodziców, nadal ścigają demony przeszłości.

„Nóż. Harry Hole. Tom 12”, Jo Nesbo

Tego autora nie trzeba przedstawiać żadnemu fanowi kryminałów skandynawskich - Jo Nesbo od lat znajduje się w czołówce skandynawskich pisarzy, którzy zdobyli serca polskich (i nie tylko) czytelników. Co ciekawe, 59-letni Nesbo ma za sobą krótką karierę… piłkarską, a dodatkowo gra w poprockowym zespole Di Derre. Najbardziej znany jest zaś z serii książek o policjancie Harrym Hole’u. Za swój debiut, wydany w 1997 roku „Człowiek-nietoperz”, otrzymał literacką Nagrodę Rivertona oraz Szklany Klucz, laury nagradzające najlepsze wydawnictwa kryminalne. W 2004 roku trzecia część serii, „Czerwone gardło”, wybrana została najlepszym norweskim kryminałem wszechczasów. Do dzisiaj ukazało się już 12 tomów o Hole’u, najnowsza, „Nóż”, w czerwcu tego roku. Harry znów zmaga się ze swoim największym demonem, czyli alkoholem; na dodatek Rakel wyrzuciła go z domu, ratować musi się więc powrotem do Sofies gate. Kiedy więc pewnego dnia budzi się na ogromnym kacu, nie pamięta minionej nocy, a na ubraniu znajduje krew, staje przed jednym z najtrudniejszych zadań w swoim życiu - tak zawodowym, jak i prywatnym.

„Ta, która musi umrzeć”, David Lagercrantz

Trylogia „Millenium” Stiega Larssona była jednym z największych sukcesów komercyjnych w świecie kryminału skandynawskiego. Złożyło się na to wiele czynników: od niezwykle przemyślanej, wciągającej fabuły, wychodzącej daleko poza standardowe „kto zabił” i poruszającej ważne problemy społeczne; poprzez świetnie skrojone postaci, a na osobistej historii autora kończąc. Larsson, zaangażowany dziennikarz śledczy, zmarł w 2004 roku na zawał serca, mając zaledwie 50 lat, nie doczekawszy publikacji pierwszej części swojej serii, „Mężczyźni, którzy nienawidzą kobiet” i gigantycznego międzynarodowego triumfu. Na podstawie pozostawionych przez niego notatek powstały trzy kolejne części sagi: „Co nas nie zabije” (2015, światowy bestseller), „Mężczyzna, który gonił swój cień” (2017) oraz „Ta, która musi umrzeć” (premiera miała miejsce w sierpniu tego roku). Autorem wszystkich jest szwedzki pisarz David Lagercrantz, którego do trudnego zadania dokończenia dzieła Larssona wybrali jego brat i ojciec. „Ta, która musi umrzeć” to ostatnia odsłona historii z Mikaelem Blomkvistem i Lisbeth Salander w rolach głównych - zajmują się tajemniczą sprawą śmierci bezdomnego mężczyzny, który mógł być uwikłany w skandal z udziałem ministra obrony. W tle oczywiście kwestie społeczne, skandale polityczne oraz neurotyczny i fascynujący jednocześnie szwedzki klimat.

„Głębia”, Arne Dahl

Arne Dahl to pseudonim Jana Lennarta Arnalda, jednego z najbardziej znanych szwedzkich literaturoznawców i krytyków literackich. Od prawie 30 lat należy także do najpoczytniejszych tamtejszych pisarzy, jest również niezwykle popularny poza swoją ojczyzną - jego książki przetłumaczono na 30 języków i sprzedano w ponad 4 milionach egzemplarzy. Te najbardziej znane to oczywiście cykl kryminałów o Drużynie A, jednostce specjalnej szwedzkiej policji stworzonej do walki z przestępczością międzynarodową oraz seria traktująca o grupie Opcop. W 2016 roku przedstawił czytelnikom nową parę bohaterów - parę detektywów, Sama Bergera i Molly Blom. Oto trzecia część cyklu pt. „Głębia” (po „Pustkowiu” i „Bezdrożach”), w której funkcjonariusze wystawieni są na wielką próbę: Berger podejrzany jest o przestępstwo, którego nie popełnił, a jego partnerka leży w szpitalu pogrążona w śpiączce. Sztokholm stoi zaś przed groźbą zamachu terrorystycznego…

„Norweski pacjent”, Lars Lenth

Kolejny pisarz z dość nietypowym hobby - Lars Lenth popularność w norweskich mediach zdobył przede wszystkim za sprawą… programów podróżniczo-wędkarskich, których dla tamtejszej telewizji nakręcił ponad 30. Wydał też kilkanaście książek o tej tematyce, zaś kryminały publikuje (z dużym powodzeniem) dopiero od kilku lat. Przełomem na tej niwie była powieść „Mężczyźni, którzy nienawidzą wilków”, poruszająca wiele ważnych dla norweskiego społeczeństwa problemów i stanowiąca istotny głos w debacie przed wyborami. Teraz Lenth powraca z thrillerem „Norweski pacjent”, w którym znajdziemy również polski wątek - zaczyna się on bowiem od wyłowienia z zatoki Oslofjorden ciała pracującego na czarno polskiego robotnika (przypomnijmy, iż Polacy są największą w Norwegii grupą etniczną). Staje się to wyjściem dla wielowymiarowej opowieści o bezwzględnym deweloperze, konflikcie branży budowlanej z obrońcami przyrody oraz kwestii nielegalnych imigrantów.

„Efekt Susan”, Peter Høeg

Peter Høeg to drugi skandynawski literaturoznawca w naszym zestawieniu. W 1984 roku ukończył studia w tym kierunku na Uniwersytecie Kopenhaskim, debiutował cztery lata później, zaś jego najbardziej znaną (a także zekranizowaną) książką pozostaje do dziś „Smilla w labiryntach śniegu” z 1992 roku, która uczyniła z niego międzynarodową gwiazdę. Jednak po umiarkowanym przyjęciu kolejnej powieści, „Kobieta i małpa”, zniknął z mediów i życia publicznego na prawie dekadę. Powrócił w 2006 roku, wydając od tej pory trzy pozycje - w tym najnowszą, czyli „Efekt Susan”, określaną mianem „futurystycznego, wysoce przemyślanego thrillera”. Tytułowa Susan, fizyczka i naukowczyni, posiada bowiem umiejętność wymuszania na ludziach odkrywania przed nią ich największych tajemnic. Do tej pory wykorzystywała ten dar do osobistych korzyści, jednak teraz, kiedy jej i jej rodzinie grozi wieloletnie więzienie, przyjmuje propozycję tajemniczego urzędnika. Musi odnaleźć członków ściśle tajnej Komisji Przyszłości i wyciągnąć od nich informacje na temat tego, co znalazło się w ich ostatnim raporcie.