"1000 miejsc w Polsce, które warto w życiu zobaczyć" to prawdziwa encyklopedia turystyczna Polski.

Przewodników po Polsce przez ostatnie kilkanaście lat powstało bez liku. Każdy region naszego kraju został w nich doskonale opisany, a na mapie nie brakuje już białych plam. Turyści, niezależnie od tego czy wybierają się w góry, nad morze, na Mazury czy tylko chcą w weekend przejechać się rowerami po bezdrożach Podlasia, mają z czego wybierać i nie są już skazani na jazdę w nieznane. Czy można więc napisać nowy przewodnik i czymś jeszcze zaskoczyć  czytelników? Okazuje się, że tak…    

Autorzy z wydawnictwa Muza postanowili w jednej książce zebrać i opisać wszystkie najważniejsze i najciekawsze miejsca jakie warto zobaczyć w naszym kraju. "1000 miejsc w Polsce, które warto w życiu zobaczyć" to monumentalne dzieło, prawdziwa encyklopedia turystyczna Polski. W jednym miejscu, na blisko tysiącu stron, tak jak głosi tytuł, opisano tysiąc różnych miejsc, które są ważne z punktu widzenia naszej historii, gospodarki, przyrody i kultury. Do tego dołączono mnóstwo zdjęć.

Podróż po Polsce zaczynamy w małej Alwerni, 30 kilometrów od Krakowa, gdzie znajduje się muzeum pożarnictwa, a kończymy w jeszcze mniejszym Żywkowie, w województwie warmińsko-mazurskim, które upodobały sobie bociany i gdzie jest ich więcej niż ludzi. Jak piszą autorzy przewodnika, mieszka tam tylko 30 osób i znajduje się aż 50 bocianich gniazd. Skrupulatni ornitolodzy obliczyli, że co roku przylatuje do Żywkowa 70-80 bocianów, a na jesieni odlatuje do ciepłych krajów drugie tyle, bo aż 140- 150. Autorzy przewodnika niestety nie wspominają nic o przyroście naturalnym we wsi, ale chyba nie jest on równie imponujący. A szkoda, bo były kolejny rekord wart opisania złotymi zgłoskami. Muzeum w Alwerni to z kolei gratka dla każdego kto będąc małym chłopcem marzył o tym, żeby zostać strażakiem. Czyli coś dla każdego prawdziwego mężczyzny. To jedyna taka placówka w Polsce, prowadzona przez członków Ochotniczej Straży Pożarnej. Zgromadzono tam  kolekcję ok. 300 pojazdów strażackich, począwszy od dawnych austriackich i pruskich wozów konnych, przez angielskie motopompy, aż po wozy z lat 40. i  50.  Ozdobą kolekcji są dwa mercedesy z roku 1912 oraz 1926, a także fiat z roku 1936.

Ile jest jeszcze takich miejsce w Polsce, które warto zobaczyć? Okazuje się, że mnóstwo. Kto zgadnie co znajduje się w Puszczykowie pod Poznaniem? Chyba nikt, a naprawdę warto się tam wybrać. Okazuje się, że po wojnie osiadł tam Arkady Fiedler, pisarz, podróżnik, autor słynnego "Dywizjonu 303". W willi, w której niegdyś mieszkał utworzono jego muzeum, którego kustoszem jest jego syn Marek. Oprócz pamiątek z okresu walk polskich pilotów w Bitwie o Anglię można tam także oglądać wystawę poświęconą życiu dawnych Indian z Ameryki Łacińskiej. W ogrodzie można podziwiać m.in. 20 metrową kopię legendarnego statku Santa Maria, którym Kolumb dotarł  do Ameryki oraz sześciometrową miniaturę piramidy Cheopsa. Obecnie powstaje tam replika w skali 1:1 myśliwca  Hurricane, na którym walczyli nasi lotnicy z Dywizjonu 303. Kto wie, że w Kamieńcu Ząbkowickim w woj. dolnośląskim znajduje się neogotycki pałac Hohenzollernów, a w Jędrzejowie niedaleko Kielc, muzeum zegarów. Do tego Cystersi zbudowali tam swoje pierwsze opactwo  w Polsce, w którym przebywał niegdyś Wincenty Kadłubek, a teraz znajdują się tam jego relikwie.  

Prace nad przewodnikiem trwały zaledwie kilka miesięcy. Pomysł powstał na początku roku, a gotowe dzieło trafiło do księgarń już na jesieni. Hasła tworzyło siedmiu autorów – geografów, podróżników i historyków, którzy od lat specjalizują się w tematyce turystycznej.  
Blisko 170 haseł, głównie z terenu Dolnego Śląska i Opolszczyzny opracował Jerzy Kwiatek, były pracownik Uniwersytetu Warszawskiego i UMK w Toruniu, geograf, autor i współautor wielu książek oraz przewodników po Polsce. Jak sam mówi, jeszcze w przedszkolu, kiedy nie znał liter, potrafił już czytać mapy. Chwali się, że przeszedł pieszo przez całą południową Polskę i Mazowsze. Kiedy dziesięć lat temu razem prof. Teofilem Lijewskim pisał książkę o polskich miastach, w ciągu czterech lat odwiedzili wszystkie 900 miast w Polsce! – Oprócz Krakowa, Gdańska, Warszawy i Zakopanego mamy naprawdę wiele atrakcji, o których niewiele osób słyszało. Polecam wycieczkę szlakiem zabytków kultury materialnej, od prehistorycznych Krzemionek Opatowskich, przez staropolskie zabytki Lednicy, średniowieczne zamki Dolnego Śląska, Mazur i szlaku Orlich Gniazd, aż po współczesne budowle takie jak monumentalna bazylika w Starym Licheniu – mówi.             

Choć wybór, jak podkreślają sami autorzy jest subiektywny, to ich zdaniem prawie kompletny i pokazuje najciekawsze miejsca w naszym kraju. Ale czy wszystkie? Na pewno nie, bo jest to niemożliwe, a tych miejsc ciągle przybywa. - W ostatnich latach nastała w Polsce moda na… dinozaury i z tego powodu powstało wiele parków dinozaurowych dla dzieci. Cały czas powstają też nowe muzea, ostatnio na przykład jedyne w Polsce Muzeum Rzeki Pilicy, które opisaliśmy w naszej książce  – powiedziała nam Urszula Lewandowska, jedna ze współautorek książki. Podobnego zdania jest  Jerzy Kwiatek. – Wciąż powstają nowe parki narodowe i rezerwaty, bo nowe tereny zostają objęte rządową ochroną. W ostatnich latach w ręce prywatne przekazano też wiele zrujnowanych dawnych perełek architektury – starych pałacyków, zamków i dworów, które zostały przez nowych właścicieli odrestaurowane. Takich przykładów jest wiele - mówi. Nowi właściciele wyremontowali m.in. zamek w Kliczkowie w woj. dolnośląskim, który spłonął  po ostatniej wojnie oraz barokowy pałac w Kraskowie pod Wrocławiem, który kupił jeden z wiedeńskich antykwariuszy. Po remoncie urządził w nim hotel. Swoje robi też polityka. Dzięki otwarciu granic w całości dostępny dla turystów stał się Międzynarodowy Park Mużakowski w Łęknicy w woj. Lubuskim, który położony jest po obu stronach Nysy Łużyckiej.              

Jest więc szansa, ze za parę lat powstanie kolejna edycja encyklopedii, tym razem pod tytułem "2000 tysiąc miejsc, które warto zobaczyć", bo tysiąc to wbrew pozorom wcale nie tak dużo. Autorzy na razie odżegnują się od tego pomysłu, ale kto wie…


Mirosław Mikulski