„Persepolis” - ekranizacja wielokrotnie nagradzanego autobiograficznego cyklu komiksów Marjane Satrapi trafi na polskie ekrany 25 stycznia. Zrealizowany we Francji film w reżyserii i według scenariusza Marjane Satrapi i Vincenta Paronnauda powstawał przez trzy lata, prace rozpoczęły się w październiku 2005, ukończono je w kwietniu 2007. Światowa premiera odbyła się na tegorocznym festiwalu w Cannes, gdzie obraz otrzymał nagrodę Jury.

„Ten film trafi do każdego, od Baltimore do Pekinu, kto kiedykolwiek miał rodzinę, władzę polityczną nad sobą i aspirował do osobistego szczęścia”.

”Persepolis” to film dla każdego. Dla miłośników komiksu, animacji i dobrego kina. Dla dzisiejszych trzydziestolatków, którzy będą mogli przypomnieć sobie czas swojego dojrzewania w Polsce przełomu lat 70. i 80. Dla osób pragnących poznać prawdę o Iranie i Irańczykach. Dla kobiet poszukujących swojego miejsca na ziemi. To lekcja kobiecości, tolerancji i … rocka.

”Persepolis” w reżyserii Marjane Satrapi i Vincenta Paronnaud to gorzka, ale zarazem wzruszająca opowieść o dorastaniu i dojrzewaniu w Teheranie, w czasach wybuchu rewolucji islamskiej. Dziewięcioletnia Marjane z zapałem rozczytuje się w komiksowej wersji Materializmu dialektycznego, wychowana w nieco zwariowanej, inteligenckiej rodzinie marzy o zostaniu prorokinią. Poznajemy ją (a wraz z nią Iran), gdy fundamentaliści przejmują władzę, zmuszając kobiety do noszenia chust, a mężczyzn do zapuszczania brody. Obserwujemy jej inteligentną grę ze „stróżami moralności”, odkrywanie zakazanego punku, Abby i Iron Maiden. Kiedy nasilają się prześladowania i wojna Iran-Irak nabiera gwałtowności, Marjane zostaje wysłana przez troskliwych rodziców, do szkoły w Austrii.

”Persepolis” to również odkrycie Festiwalu w Cannes; film został wyróżniony Nagrodą Jury. Ekranizacja kultowej już, autobiograficznej powieści komiksowej należy do rzadko spotykanych na ekranach polskich kin pełnometrażowych filmów animowanych. Autorce Marjane Satrapi za pomocą prostych, nieco schematycznych, ale dzięki temu bardziej wyrazistych rysunków udało się przedstawić skomplikowane relacje między życiem prywatnym a polityką. Oczami inteligentnego dziecka obserwujemy jak Iran, w którym panowała wolność, a ludzie żyli szczęśliwie, powoli zmienia się w zamkniętą klatkę, gdzie za noszenie adidasów i przypinki z Michaelem Jacksonem można zostać zatrzymanym na ulicy. Czarno-biały, ale paradoksalnie wielobarwny film, iskrzący emocjami, wrażeniami, strachem, buntem, czyli tym wszystkim, z czym wiąże się moment dojrzewania. Dojrzewania specyficznego, w sytuacji terroru, zniewolenia, zakazów, nakazów, na tle oszalałej historii.

Na konferencji prasowej autorka wielokrotnie powtarzała, że nie chciałaby, aby jej komiks i film postrzegane były tylko i wyłącznie przez pryzmat polityki. Najważniejsze dla niej jest przede wszystkim przesłanie humanitarne. Satrapi podkreśla, że przede wszystkim jest to opowieść o zwykłych ludziach i ich zwykłym życiu w niezwykłych czasach. Zależy jej na tym, aby czytelnicy i widzowie zrozumieli, że społeczeństwo irańskie nie składa się z samych zagorzałych islamistów i terrorystów. To tylko cząstka prawdziwego życia i prawdziwego oblicza społeczeństwa.

Pomimo tych deklaracji władze irańskie oprotestowały pokaz filmu w Cannes, nazywając go „aktem politycznym i antykulturalnym”. Mehdi Hallor - doradca rządu irańskiego ds. kinematografii oskarżył film o popularyzowanie islamofobii w zachodnim świecie i pokazywanie nieprawdziwego oblicza dokonań Rewolucji Irańskiej. Islamofobia w zachodnim kinie rozpoczęła się we Francji, a wyprodukowanie i nagrodzenie antyirańskiego filmu w Cannes potwierdza ten stan rzeczy. W konsekwencji dystrybucja filmu duetu Satrapi i Paronnaud została zakazana w Iranie.

We francuskiej wersji filmu postaciom użyczyli głosów: Chiara Mastroianni jako Marjane, jak również Catherine Deneuve, Danielle Darrieux i Simon Abkarian.

Film został zrealizowany we Francji na podstawie wielokrotnie nagradzanego autobiograficznego cyklu komiksów Persepolis. Marjane Satrapi i Vincent Paronnaud wspólnie napisali scenariusz i wyreżyserowali film, wyprodukowany przez Marc-Antoine Roberta i Xaviera Rigault z 2.4.7. Films. Film powstawał przez trzy lata, prace rozpoczęły się w październiku 2005, ukończono je w kwietniu 2007. Światowa premiera odbyła się na tegorocznym w Cannes.

Marjane Satrapi podkreśla, że język komiksu i język filmu są odmienne i przeniesienie całego materiału opowieści graficznej na ekran było dość ryzykownym przedsięwzięciem: „Ludziom wydawało się, że po prostu przeniosę swój komiks na ekran kinowy. Jednak komiks ma zupełnie inną formę narracyjną od narracji filmowej. Komiks nie jest filmowym scenopisem. Musieliśmy nauczyć się od samego początku języka filmowego”.

Marjane dodaje, że historia przez nią opisana jest wciąż niestety aktualna: „Z pewnym smutkiem zauważam, że pięć lat po publikacji mojej książki, mój kraj wiąż jest w centrum uwagi publicznej. Persepolis nie jest tylko moją prywatną opowieścią, to historia uniwersalna, którą trzeba było opowiedzieć”.

Vincent Paronnaud dodaje: „Na początku stąpaliśmy po kruchym lodzie, ponieważ Marjane zbyt kurczowo trzymała się niektórych wydarzeń opisanych w komiksie. Jednak ostatecznie zaufała mi i możliwościom języka filmowego”.

Catherine Deneuve zachwyciła się światem wykreowanym przez Satrapi: „Kilka lat temu poprosiłam ją o narysowanie krótkiego komiksu na potrzeby specjalnego wydania magazynu "Vogue". Marjane potrafi opowiadać o ważnych problemach z powagą, ale również niezwykłą lekkością. Oczarował mnie humor i emocje przekazane w jej historiach. Istotne jest również to, że przedstawione postaci są prawdziwe, żyły naprawdę. Nagrywanie głosów do filmu było bardzo przyjemne, Marjane odgrywała wszystkie pozostałe postaci. Każdy z aktorów nagrywał swoje partie osobno, co było nieco frustrujące, ale teraz rozumiem, że film na tym zyskał”.

O filmie:

Pamiętacie jeszcze czas, gdy z grzecznego i miłego dziecka zmieniliście się w zbuntowanego nastolatka, marzącego o nieograniczonej wolności i swobodzie? A teraz wyobraźcie sobie to wszystko w realiach Iranu, podczas rewolucji islamskiej, za rządów ajatollaha Chomeiniego...

Teheran, 1978 rok. Ośmioletnia Marjane marzy o tym, aby w przyszłości zostać prorokiem, ponieważ pragnie zbawić świat. Kochana przez swoich nowoczesnych i wykształconych rodziców, uwielbiana przez babcię, gorliwie obserwuje wydarzenia, które prowadzą do upadku brutalnego reżimu szacha. Wprowadzenie nowej Republiki Islamskiej zwiastuje erę "strażników rewolucji", którzy kontrolują styl codziennego zachowania, nawet ubierania się. Marjane, która teraz musi nosić zasłonę na twarzy, marzy o tym, aby zostać rewolucjonistką. Wkrótce potem miasto zostaje zbombardowane w czasie wojny z Irakiem. Konflikt przynosi biedę, coraz częściej znikają członkowie rodziny i bliscy, represje stają się coraz cięższe. Otaczający świat okazuje się coraz bardziej niebezpieczny, a buntownicza postawa Marjane staje się coraz większym problemem.

Autobiograficzna powieść graficzna „Persepolis” pierwotnie została wydana w czterech częściach, we Francji w latach 2000-2004 (w Polsce tom 1 i 2 w jednym wydaniu w 2006 roku), gdzie spotkała się z bardzo entuzjastycznym przyjęciem krytyki, która porównywała go do Mausa Arta Spiegelmana. Komiks Marjane Satrapi to inteligentny, zabawny i wzruszający pamiętnik dorastania w Iranie, podczas Rewolucji Islamskiej. W wyrazistych, czarno-białych, przepełnionych humorem rysunkach, Satrapi opowiada historię swojego dzieciństwa w latach, kiedy miało miejsce obalenie Szacha, zwycięstwo Rewolucji Islamskiej oraz katastrofalna wojna z Irakiem. Inteligentne i otwarte dziecko zaangażowanych marksistów i prawnuczka ostatniego cesarza Iranu zaświadcza swoim dzieciństwem o zagmatwanej historii swojego kraju. Komiks przedstawia niezapomniany obraz codziennego życia w Iranie: nieprawdopodobną rozbieżność pomiędzy życiem prywatnym i publicznym oraz ogromne koszty, jakie musieli ponieść zwykli ludzie w czasie dochodzenia reżimu do władzy. Oczami dziewczynki obserwujemy upadek dotychczasowych wartości, fragment historii fascynującego państwa i jej niezwykłą rodzinę. Niezwykle osobista, głęboko polityczna, w zupełności oryginalna książka Satrapi to historia o dorastaniu i kosztach, jakie ponoszą ludzie żyjący w czasie wojny i politycznych represji. Marjane Satrapi nie obawia się krytykować zarówno swojej ojczyzny, jak również kultury Zachodu, opowiada ze szczerością i otwartością. Komiks został przetłumaczony na wiele języków, m.in. angielski, hiszpański, portugalski i polski.

Film jest objęty patronatem empiku.

Gutekfilm/I.J.