Uwaga! Ten artykuł ma charakter wyłącznie informacyjny, nie służy samodiagnozie ani samoleczeniu i w żadnym razie nie może zastąpić indywidualnej porady lekarskiej.
Najczęstsze przyczyny obgryzania paznokci
Co powoduje ogryzanie paznokci? Czy obgryzanie paznokci to nerwica? Już wyjaśniamy. Ogryzanie paznokci to nawykowe gryzienie, skubanie i żucie paznokci (czasem również skórek wokół paznokci), czasem połączone z ich zjadaniem. Uporczywe obgryzanie paznokci, czyli onychofagia, to zaburzenie oznaczone w międzynarodowej klasyfikacji chorób ICD-10 numerem F 98.8, a w ICD-11 numerem 6B25.Y. Zalicza się je do problemów emocjonalno-behawioralnych, czyli związanych z zachowaniem.
Onychofagia najczęściej dotyczy dzieci powyżej 3 roku życia i młodzieży. Czasem nawyk ten utrzymuje się w wieku dorosłym. Zdarza się, że osoby, które ogryzają paznokcie cierpią na dodatkowe zaburzenia psychiczne (np. obsesyjno-kompulsywne, lękowe, związane ze spektrum autyzmu lub ADHD), mają trudności w radzeniu sobie ze stresem i kontrolowaniu impulsów.
Dlaczego obgryzamy paznokcie. Źródło: Shutterstock
Co jest przyczyną obgryzania paznokci? Powszechnie uważa się, że obgryzanie paznokci to nawyk służący rozładowaniu napięcia, podobnie jak inne zaburzenia tego typu, np. wyrywanie włosów (trichotillomania), dłubanie w nosie, skubanie skórek lub przygryzanie ust i policzków. Często osoby cierpiące na takie niekontrolowane nawyki robią to nieświadomie, szczególnie kiedy są zdenerwowani. Jednak nawet jeśli dana osoba zdaje sobie sprawę z tego, co robi, to trudno jej nad tym odruchem zapanować – i właśnie to jest głównym problemem.
Wszystkie te nawyki na dłuższą metę przynoszą szkody i mogą owocować dodatkowymi dolegliwościami. Obgryzanie paznokci, szczególnie jeśli jest długotrwałe i mocno nasilone, często pociąga za sobą nieprzyjemne następstwa.
Gwarancja najniższej ceny
Skutki obgryzania paznokci
Co grozi po obgryzaniu paznokci? Następstwa onychofagii najczęściej nie są groźne ani nieodwracalne, jednak nie należy ich lekceważyć. W rzadkich przypadkach ogryzanie paznokci może prowadzić do poważnych następstw, urazów, a nawet chorób zakaźnych i pasożytniczych. Oto najczęstsze konsekwencje obgryzania paznokci:
- nieestetyczne, mocno skrócone, a nawet zdeformowane płytki paznokciowe,
- zwiększone ryzyko urazów i infekcji palców (drobne rany, zanokcica, zastrzał itp.),
- ból i dyskomfort związane z uszkodzeniem paznokci i skórek,
- zwiększone ryzyko zakażenia tzw. „chorobami brudnych rąk”, czyli bakteryjnymi lub wirusowymi chorobami przenoszonymi drogą pokarmową,
- zwiększone ryzyko zarażenia pasożytami przewodu pokarmowego, np. owsikami czy glistami,
- zwiększone ryzyko infekcji jamy ustnej (np. afty, grzybice, opryszczka, stany zapalne),
- wady zgryzu, ubytki szkliwa zębów,
- deformacje lub uszkodzenia zębów i dziąseł.
Ogryzanie paznokci – domowe sposoby i profesjonalne leczenie
Skoro onychofagia może prowadzić do różnych nieprzyjemnych następstw, to co zrobić, aby nie ogryzać paznokci? Jak pomóc dziecku lub nastolatkowi w poradzeniu sobie z tym nawykiem?
- Po pierwsze – idź do lekarza lub psychologa, aby upewnić się, czy ogryzanie paznokci to główny problem (twój lub dziecka), czy objaw towarzyszący innym zaburzeniom. Bardzo często onychofagia współwystępuje z nerwicą, czyli zaburzeniami obsesyjno-kompulsywnymi (dawniej tę chorobę nazywano nerwicą natręctw), zaburzeniami lękowymi lub innymi. Może też być objawem ukrytych problemów, np. długotrwałego stresu, z którym trudno sobie poradzić, skrywanych zmartwień, samotności, trudności społecznych itd. W takich przypadkach należy zdiagnozować podstawowy problem i zabrać się za jego rozwiązanie. Jeśli to ty masz problem z ogryzaniem paznokci, przyjrzyj się sobie. Przeanalizuj swoje problemy. W razie potrzeby idź do psychologa, psychiatry lub innego lekarza.
UWAGA! Jeżeli problem dotyczy twojego dziecka, idź do psychologa dziecięcego. Jeśli nie wiesz, jak to zrobić, zapytaj lekarza rodzinnego, pedagoga w szkole lub przedszkolu lub poszukaj w najbliższej placówce służby zdrowia. Dlaczego to takie ważne? Bez wyeliminowania przyczyny onychofagii trudno liczyć na skuteczne wyleczenie. W razie potrzeby lekarz psychiatra może przepisać leki łagodzące objawy głównego zaburzenia, a także zalecić odpowiednią psychoterapię.
- Po drugie – od początku uzbrój się w cierpliwość. Skoro obgryzanie paznokci to problem zakorzeniony w psychice, pokonanie go będzie wymagało dużo czasu, konsekwencji i wyrozumiałości.
- Po trzecie – wypracuj strategię radzenia sobie na co dzień. W tym również może ci pomóc doświadczony psycholog, terapeuta lub psychiatra. Co robić, kiedy nadchodzi impuls zmuszający cię do ogryzania paznokci? Niektórym pomagają techniki relaksacyjne, które łagodzą stres. Innym może pomóc zajęcie czymś rąk lub zębów, np. szydełkowanie, układanie, rysowanie, żucie gumy lub chrupanie słonych paluszków. A może polubisz robienie starannego manicure? Pielęgnacja i malowanie paznokci także może stać sposobem na relaks, a nawet nowym hobby!
- Po czwarte – dzieciom można pomóc poprzez łagodne zwracanie ich uwagi na coś innego, wspólną zabawę, a w razie potrzeby – smarowanie paznokci preparatem o nieprzyjemnym smaku, np. lakierem typu „gorzki paluszek”. Nie wolno dziecka karać, straszyć ani zawstydzać. Takie postępowanie będzie miało przeciwny skutek – nasili dziecięcy stres, a przez to opóźni i utrudni rozwiązanie problemu. Lepiej jest odwracać uwagę dziecka i zajmować je czymś innym, szczególnie w sytuacjach, które najbardziej sprzyjają ogryzaniu. Warto też z dzieckiem rozmawiać i uczyć je, w jaki sposób mówić o swoich problemach i lękach, jak prosić o pomoc i nie wstydzić się tego. Dobrze jest też stosować pozytywne wzmocnienie, np. chwalenie i nagradzanie dziecka za każdy dzień bez ogryzania paznokci.
Chociaż walka z nawykiem ogryzania paznokci jest często żmudna i długotrwała, to w ogromnej większości przypadków kończy się sukcesem. Nie poddawaj się – twoje zdrowie jest tego warte!
Bibliografia
- Baza ICD-10 F98.8 Other specified behavioural and emotional disorders with onset usually occurring in childhood and adolescence https://icd.who.int/browse10/2019/en#/F98.8 (dostęp 18.06.2024);
- Baza ICD-11 - 6B25 Body-focused repetitive behaviour disorders https://icd.who.int/browse/2024-01/mms/en#1121465374 (dostęp 18.06.2024);
- Co robić w przypadku nawykowego uszkadzania paznokci przez dzieci? Kaszuba A., Kuchciak-Brancewicz M.: Psychodermatologia dziecięca, [w:] Kaszuba A., Kuchciak-Brancewicz M., Ilustrowana dermatologia dziecięca. Podstawowe problemy kliniczne w pytaniach i odpowiedziach. Wydawnictwo Czelej, Lublin 2013, ss. 142-146. Link: https://www.dermatologia-praktyczna.pl/a3879/Psychodermatologia-dziecieca.html/m139 (dostęp 18.06.2024);
- lek. Magdalena Miernik-Jaeschke, Jak postępować, jeśli małe dziecko obgryza paznokcie? – artykuł w serwisie Medycyna Praktyczna dla pacjenta. Link: https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/lista/167848,jak-postepowac-jesli-male-dziecko-obgryza-paznokcie (dostęp 18.06.2024);
- Marouane O, Ghorbel M, Nahdi M, Necibi A, Douki N. New Approach to Managing Onychophagia. Case Rep Dent. 2016;2016:5475462. doi: 10.1155/2016/5475462. Epub 2016 Nov 23. PMID: 27994890; PMCID: PMC5141299.
Komentarze (0)