Morwa biała – co to jest?
Morwa biała (po łacinie Morus alba L.) to drzewo liściaste pochodzące z Dalekiego Wschodu. Jej nazwa pochodzi od białawej kory drzewa, a nie, jak się powszechnie uważa, od białej barwy owoców. Owoce morwy białej mogą przyjmować różne kolory – od jasnego, przez czerwony, aż do niemal czarnego. Pierwotnie morwa występowała na terenie Chin i Indii, jednak jej uprawa rozpowszechniła się na całym świecie, ponieważ liście morwy to pokarm larw jedwabnika morwowego (Bombyx mori), używanego do produkcji jedwabiu. Okazało się, że morwa biała bardzo dobrze radzi sobie w chłodnym klimacie, jest odporna na zanieczyszczenia i niekorzystne warunki glebowe, dlatego obecnie drzewa morwy można spotkać nie tylko na terenach uprawnych, ale i w parkach, ogrodach i zieleńcach. Latem, w sierpniu, morwa wydaje drobne owoce podobne do jeżyn. Owoce morwy są chętnie zjadane przez ptaki, ale równie smaczne są dla ludzi – nadają się do jedzenia na surowo, suszone lub w postaci przetworów. Liście morwy białej zawierają substancje biologicznie czynne – polifenole i alkaloidy, które mają działanie przeciwutleniające i obniżające poziom cukru we krwi.
Liście morwy białej – na obniżenie cukru we krwi
Dobroczynne właściwości liści morwy są od wieków doceniane w medycynie chińskiej. W Chinach, Korei, Indiach i innych krajach azjatyckich liście morwy są powszechnym dodatkiem do potraw i napojów. W Polsce stosuje się liście morwy w postaci herbatek i mieszanek ziołowych, wyciągów, tabletek i kapsułek. Za działanie obniżające stężenie glukozy we krwi odpowiada przede wszystkim związek DNJ, czyli 1-deoksynojirimycyna - alkaloid, który hamuje działanie alfa-glukozydaz, czyli enzymów jelitowych rozkładających węglowodany złożone do glukozy (podobne działalnie ma akarboza, lek stosowany w leczeniu cukrzycy typu 2). Spowalnia to trawienie węglowodanów i wchłanianie glukozy, dlatego wzrost poposiłkowej glikemii jest mniejszy. Można w uproszczeniu powiedzieć, że DNJ z liści morwy obniża indeks glikemiczny posiłków. Aby zapewnić sobie skuteczność działania herbatek lub wyciągów z liści morwy białej, należy zażywać je przed jedzeniem.
Jak pić herbatę z morwy białej?
Liście morwy są najczęściej używane w postaci suszu do zaparzania herbatek, sypkiego lub w torebkach. Herbatkę z liści morwy należy przygotowywać według zaleceń producenta. Łyżkę suszu lub torebkę ekspresową zalewa się szklanką wrzącej wody i naparza pod przykryciem przez kilka-kilkanaście minut. Jeśli chcemy spowolnić trawienie węglowodanów, to napar lub odwar z morwy należy wypić przed posiłkiem lub w trakcie jedzenia.
Liście morwy – nie tylko herbatka
Preparaty z liści morwy są różne, a sposób użycia nie ogranicza się do parzenia herbatki z morwy. Susz ziołowy (zmielone liście morwy) można dodawać do koktajli owocowych, warzywnych i mlecznych, jogurtów, zup i musli, lub jako przyprawę do różnych potraw. W aptekach i drogeriach można kupić wyciągi z liści morwy białej w postaci tabletek lub kapsułek. Niektóre preparaty są standaryzowane na zawartość DNJ – wtedy wiemy, jaką zawartość tej substancji zawiera dany produkt. Tabletki lub kapsułki z morwy również należy przyjmować przed posiłkiem, aby zdążyły się rozpuścić w żołądku i uwolnić substancje aktywne. Można również kupić sok z liści morwy, do picia lub dodawania do potraw i napojów. Liście morwy białej można kupić w aptece, sklepie zielarskim lub spożywczym, albo zebrać samodzielnie. Jeśli mamy drzewo morwowe w ogrodzie lub znajdziemy je w czystej okolicy, z dala od miejskiego kurzu, to możemy zebrać i ususzyć liście morwy na własny użytek. Wszelkie zioła suszy się w zacienionym miejscu i przechowuje w suchym i chłodnym pomieszczeniu.
Owoce morwy białej – smaczna i zdrowa przekąska
Owoce morwy są jadalne i bardzo smaczne. Dojrzałe morwy są słodkie i mogą mieć kolor jasny lub ciemny. Najlepiej zbierać je we własnym ogródku lub z okolicznych drzew. Niestety, w handlu rzadko można spotkać świeże owoce morwy, ponieważ są nietrwałe i szybko się psują. Jednak w sklepach bywają suszone owoce morwy, soki z owoców morwy białej lub mieszanki owocowe z ich dodatkiem. Suszone owoce morwy białej są doskonałym dodatkiem wzbogacającym potrawy w cukry, witaminy, mikroelementy i przeciwutleniacze (flawonoidy, antocyjany), a także nadającym im świeży, owocowy smak. Warto dodać owoce morwy do muesli, koktajlu lub jogurtu, albo potraktować jako zdrową przekąskę i pogryzać przed telewizorem zamiast chipsów.
Na co uważać przy stosowaniu morwy białej?
Preparaty ziołowe z liści morwy białej są uważane za bezpieczne, jednak czasem mogą też powodować działania niepożądane, szczególnie z początku. Spowolnione trawienie węglowodanów może wiązać się z wystąpieniem wzdęć i bólu brzucha. Jak każdy produkt roślinny, morwa może powodować uczulenia – należy więc obserwować reakcję swojego organizmu. Osoby przyjmujące leki przeciwcukrzycowe (na obniżenie poziomu glukozy) przed zastosowaniem liści morwy w jakiejkolwiek postaci powinny koniecznie poradzić się lekarza. Przyjmowanie dodatkowego produktu na obniżenie cukru może doprowadzić do hipoglikemii lub zaburzenia działania leków zaleconych przez lekarza. Osoby chorujące przewlekle i przyjmujące leki również powinny poradzić się lekarza, nie tylko przed zastosowaniem morwy białej, ale i wszelkich innych leków, ziół i suplementów diety. Kobiety w ciąży i karmiące piersią nie powinny przyjmować preparatów z morwy, ponieważ nie ma danych o ich wpływie na płód i niemowlę.
Więcej artykułów znajdziecie na Empik Pasje w dziale Zdrowie.
Zdjęcie okładkowe: źródło: shutterstock.com
Bibliografia
- Monika Przeor, „Żywieniowe i prozdrowotne wykorzystanie morwy białej (Morus alba L.)”, Zagadnienia Doradztwa Rolniczego, Nr 3'2021(105), 62-73
- Joanna Grześkowiak, Małgorzata Łochyńska, „Związki biologicznie aktywne morwy białej (Morus alba L.) i ich działanie lecznicze”, Postępy Fitoterapii, 2017; 18(1): 31-35
- Agata Walkowiak, Marcin Kozłowicz, Agnieszka Pozorska, Joanna Zielinska, Bogumiła Kupcewicz, „Morwa biała (Morus alba) jako naturalne źródło związków o działaniu przeciwcukrzycowym”, Farmacja Polska, 2019, 75 (8): 426–430
Komentarze (0)