Jak wybrać butelkę dla niemowlaka? Rodzaje butelek do karmienia

Butelki do karmienia niemowląt są rozmaite: mają różne kształty, kolory, wielkości, różnią się materiałem, z którego są wykonane oraz dodatkowymi funkcjami, np. obecnością uchwytów, osłonek i innych udogodnień. Jak nie pogubić się w tej rozmaitości i jak wybrać butelkę, która najlepiej zaspokoi potrzeby naszego dziecka? W tym poradniku pomożemy odpowiedzieć na te pytania.

Autorka: dr.n. farm. Maria Kasprzak

Z czego zrobione są butelki do karmienia dzieci? Szkło lub plastik

Większość obecnie sprzedawanych butelek dla niemowląt jest wykonana z różnego rodzaju tworzyw sztucznych. Plastikowe butelki mają wiele zalet: są lekkie, trwałe i nie tłuką się. Jednak niepokój rodziców może budzić to, czy tworzywa te są bezpieczne dla zdrowia. Otóż przepisy europejskie regulują normy dopuszczalnych substancji szkodliwych, jakie nie mogą być przekraczane w materiałach dopuszczonych do kontaktu z żywnością, szczególnie produktach dla małych dzieci. Od 2011 roku żadne butelki, ani inne akcesoria dla dzieci, które mają kontakt z żywnością lub które dziecko wkłada do ust (np. smoczki) nie mogą zawierać bisfenolu A (BPA). BPA do dodatek poprawiający plastyczność poliwęglanów, jest dodawany do niektórych tworzyw sztucznych, udowodniono jednak jego szkodliwy wpływ na równowagę hormonalną ludzi i zwierząt. Butelki i inne naczynia dla dzieci muszą także spełniać pozostałe normy obowiązujące dla materiałów i wyrobów z tworzyw sztucznych przeznaczonych do kontaktu z żywnością. Jeśli kupujemy wyroby od producentów legalnie działających na polskim i europejskim rynku, to możemy oczekiwać, że ich produkty spełniają obowiązujące wymagania. Oczywiście, można powiedzieć, że różnorodność tworzyw i niezliczona ilość różnych dodatków chemicznych pozostawia pole dla niepewności, czy nawet te dopuszczone do użytku tworzywa są bezpieczne. Jeśli ktoś ma takie wątpliwości, może wybrać butelki szklane – cięższe i mogące się stłuc, ale za to bezpieczne, ekologiczne, trwałe i odporne na wysoką temperaturę oraz wszelkie przebarwienia. Wielu producentów oferuje szklane butelki w podobnych kształtach i rozmiarach, co butelki plastikowe – pasujące do tych samych smoczków i innych akcesoriów.

Rodzaje tworzyw sztucznych do produkcji butelek dla dzieci – polipropylen (PP) i tritan

Jeśli chodzi o tworzywa sztuczne, to najpopularniejszym plastikiem do wyrobu butelek, kubeczków i innych naczyń jest polipropylen (PP). Jest to bardzo lekki, trwały i odporny chemicznie polimer. Jest on odporny także na wysoką temperaturę – butelki polipropylenowe można wyparzać, wygotowywać i sterylizować gorącą parą. Polipropylen jest odporny także na niskie temperatury i nadaje się na pojemniki do zamrażania pokarmu. W temperaturze pokojowej nie jest kruchy, więc przedmioty z niego wykonane raczej nie pękną np. po upuszczeniu na podłogę.

Innym, zyskującym na popularności tworzywem do produkcji butelek jest tzw. tritan. Jest to plastik o dobrych właściwościach mechanicznych: twardy, przezroczysty i odporny na stłuczenie. Jeste estetyczny - wyglądem bardzo przypomina szkło. Butelek z tritanu nie powinno się sterylizować gorącą parą, tylko polewać wrzątkiem. Tritan nie zawiera BPA, choć niektórzy twierdzą, że zawiera inne, szkodliwie działające substancje. Niektóre badania zdają się to potwierdzać. Jednak znamienne, że producent tritanu wygrał kilka lat temu w USA proces sądowy z firmami wytykającymi szkodliwe właściwości tego tworzywa, a tritan wciąż jest dopuszczony do użycia. Jak jest naprawdę? Jako konsumenci nie mamy domowych laboratoriów i nie możemy samodzielnie zweryfikować tych twierdzeń. Musimy polegać na deklaracjach producenta i regulacjach prawnych, które dopuszczają użycie tritanu. Zawsze też istnieje wybór – butelki z polipropylenu lub zwykłego szkła.

Niektóre butelki lub elementy butelek bywają wykonane z silikonu lub innych tworzyw sztucznych, jednak zdarza się to rzadko. Smoczki do butelek mogą być silikonowe lub kauczukowe.

Butelki wąskie i szerokie

Niezależnie od tworzywa, z jakiego są wykonane, butelki dla dzieci mogą być węższe lub szersze. Czasem nazywa się je wąskootworowymi lub szerokootworowymi. Jak sama nazwa wskazuje, chodzi o średnicę otworu i samej butelki. Wąskie butelki zajmują mniej miejsca np. w szafce lub w torbie. Pasują do nich specjalne, wąskie smoczki. Butelki z szerokim otworem mogą być za to niższe (krótsze) przy tej samej pojemności. Szeroki otwór sprawia, że łatwiej je umyć i napełnić. Pasują do niech smoczki szerokie – często przydatne przy karmieniu naprzemiennym, piersią i butelką. Niektórzy producenci oferują także butelki o nietypowych, specyficznych kształtach, ze specjalnymi smoczkami pasującymi do danego modelu butelki.

Najczęściej butelki danej marki są dostępne w seriach (np. Philips Avent) i rozmiarach kompatybilnych z innymi produktami tej marki: laktatorami, kubkami, pojemnikami na pokarm. Warto zapoznać się z całą ofertą danego producenta – możemy wtedy kupić zestawy wymiennych produktów, z pasującymi do siebie smoczkami, zakrętkami, pokrywkami i przejściówkami do laktatora. Stanowi to znaczną oszczędność i wygodę, kiedy jedno naczynie może pełnić kilka funkcji (np. butelki, kubka-niekapka i pojemnika), lub kiedy pokarm matki może być odciągany laktatorem wprost do butelki – nie trzeba wtedy przelewać go przed karmieniem.

Sprawdź też nasze inne poradniki dotyczące żywienia dzieci:

Butelki małe i duże

Rzecz jasna, butelki dla dzieci mają różne pojemności. Butelka dla noworodka jest mniejsza, niż butelka dla dziecka półrocznego lub rocznego. Najmniejsze butelki mają pojemność od 60 do 120-150 ml i są odpowiednie dla noworodków i najmłodszych niemowląt. Dzieci, które jedzą więcej, mogą pić z większych butelek – inne pojemności to zwykle 200-250 ml i 300-360 ml. Wraz w wiekiem dziecka, należy zmieniać nie tylko wielkość butelki, ale także rodzaj smoczka o odpowiedniej szybkości przepływu. Aby ułatwić odmierzanie odpowiedniej objętości pokarmu, wszystkie butelki mają z boku skalę, pokazującą objętość płynu w mililitrach (czasem także w uncjach płynu – butelki na rynek brytyjski i amerykański. Jedna uncja – symbol "fl. oz.” – to około 28-30 ml płynu).

Butelki na mleko matki

Są producenci (np. Medela) specjalizujący się w produktach przeznaczonych specjalnie do podawania odciągniętego mleka matki. Same butelki nie różnią się zasadniczo od innych butelek dla dzieci, jednak przystosowane są do nich specjalne smoczki, które kształtem i sposobem uwalniania pokarmu przypominają pierś. Często w te smoczki są wbudowane specjalne zastawki lub filtry, które przepuszczają pokarm tylko wtedy, kiedy dziecko ssie – mleko nie wypływa samo. Chodzi o to, żeby niemowlę wkładało w ssanie smoczka taki sam wysiłek i stosowało tę samą technikę, co przy ssaniu piersi matki. Ponieważ mleko matki ma trochę inną konsystencję, niż mleko modyfikowane (jest nieco rzadsze), to takie smoczki nie sprawdzą się dobrze przy podawaniu mleka modyfikowanego. Jednak zdecydowana większość dostępnych na rynku, popularnych marek butelek i smoczków do karmienia nadaje się do podawania zarówno mleka modyfikowanego, jak i odciągniętego mleka matki.

Jak nauczyć dziecko pić z butelki?

Duży wybór butelek i smoczków może cieszyć rodziców, ale jak przekonać dziecko przyzwyczajone do piersi, aby spróbowało pić z butelki? Czasem jest to konieczne – mama może być chora, może chce wrócić do pracy lub po prostu wyjść z domu. Wtedy trzeba nakarmić dziecko z butelki, czy to odciągniętym wcześniej mlekiem matki, czy mlekiem modyfikowanym. Czasem niemowlę nie ma problemu i od razu chętnie pije z butelki, a czasem buntuje się i odrzuca smoczek. Warto zapytać innych mam, które miały podobne doświadczenia, jak poradziły sobie z tym problemem. Niektóre radzą, aby najpierw dać w butelce swoje mleko, wtedy dziecko pozna jego zapach i smak, i zrozumie, że smoczek też służy do ssania. Czasem może pomóc powierzenie tego zadania tacie lub innej osobie – dziecko wie wtedy, że nie dostanie piersi i musi w końcu zjeść z butelki. Czasem niemowlę odrzuca jeden rodzaj smoczka, a akceptuje inny, z inną fakturą lub o innym kształcie. Kiedy dziecko ma już ponad pół roku, może wcale butelki nie potrzeba, tylko od razu można podawać mleko lub napój ze specjalnego kubeczka? Jest to kwestia indywidualna, do „wypracowania” ze swoim niemowlęciem, na podstawie własnej pomysłowości lub za radą innej doświadczonej mamy, położnej, lub lekarza.

Bibliografia

Rozporządzenie Komisji (WE) nr 10/2011 z dnia 14 stycznia 2011 r. w sprawie materiałów i wyrobów z tworzyw sztucznych przeznaczonych do kontaktu z żywnością.

Tekst mający znaczenie dla EOG - https://eur-lex.europa.eu/legal-content/pl/TXT/?uri=CELEX%3A32011R0010 (dostęp 18.11.2020)

Dyrektywa Komisji 2011/8/UE z dnia 28 stycznia 2011 r. zmieniająca dyrektywę 2002/72/WE w odniesieniu do ograniczenia stosowania bisfenolu A w butelkach z tworzyw sztucznych do karmienia niemowląt (Tekst mający znaczenie dla EOG).

https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/HTML/?uri=CELEX:32011L0008&from=en#ntc10-L_2011026PL.01001101-E0010 (dostęp 18.11.2020)

Oświadczenia producenta Tritanu, dotyczące bezpieczeństwa tego tworzywa: https://www.eastman.com/Markets/Tritan_Safe/Pages/FAQs.aspx (dostęp 18.11.2020)