06 lipca 2023

Jak sprawdzić płyn hamulcowy w samochodzie? Kiedy wymiana?

Statystyczny kierowca zapytany o główne elementy układu hamulcowego wymienia zazwyczaj klocki i tarcze hamulcowe, niekiedy pamięta także o zaciskach. Rola płynu hamulcowego, choć kluczowa, często bywa pomijana, nawet przez osoby zawodowo zajmujące się serwisem samochodów. W poniższym artykule wyjaśniamy, dlaczego warto sprawdzać stan płynu hamulcowego w samochodzie i w jaki sposób to robić? Informujemy także, jak często należy wymieniać płyn.

Autor: Witold Łukaszewski

Płyn hamulcowy - jak sprawdzić jego poziom?

Kontrola właściwego poziomu płynów w pojeździe powinna być wykonywana regularnie. Poza olejem silnikowym i płynem chłodniczym, warto każdorazowo sprawdzić poziom płynu hamulcowego, zwłaszcza że jest to czynność niezwykle prosta. Wystarczy zlokalizować pod maską zbiorniczek wyrównawczy płynu i na jego przeźroczystej ściance odnaleźć oznaczone poziomy „minimum” i „maksimum”. Jeżeli poziom płynu mieści się pomiędzy tymi oznaczeniami, wszystko jest w porządku. Jeżeli natomiast płynu jest zbyt mało, powinniśmy nie tylko go uzupełnić, ale także poszukać przyczyny takiego stanu rzeczy. Układ hamulcowy pojazdu powinien być szczelny, zatem każdy ubytek płynu może wskazywać na obecność wycieku. Może on być spowodowany np. uszkodzeniem przewodów hamulcowych. Jest to bardzo niebezpieczna usterka, z powodu której w skrajnej sytuacji może dojść do zaprzestania działania hamulców podczas jazdy.

Jak sprawdzić czy płyn hamulcowy w samochodzie jest do wymiany?

Właściwa ilość płynu hamulcowego w układzie jest jednak tylko jednym z parametrów, odpowiadających za poprawną pracę hamulców. Często zdarza się, że nie pracują one z odpowiednią siłą pomimo dobrego stanu innych elementów współpracujących – tarcz, klocków czy zacisków. Powodem może być degradacja chemiczna płynu hamulcowego. Jest on substancją higroskopijną, co oznacza, że posiada zdolności do absorbowania wody z otoczenia. Nawet do teoretycznie szczelnego układu hamulcowego może dostać się wilgoć, która zostanie zaabsorbowana przez płyn. W praktyce nie powinien on zawierać więcej niż 1,5% wody. Woda obniża temperaturę wrzenia płynu, która fabrycznie przewidziana jest na wartości bezpieczne, to znaczy nieosiągane przez układ hamulcowy nawet w skrajnych sytuacjach. Zawodniony płyn może wrzeć w znacznie niższej temperaturze, co prowadzi do znacznego obniżenia skuteczności hamowania.

Aby sprawdzić stan płynu hamulcowego w pojeździe potrzebne są odpowiednie narzędzia. Zwykle tymi najbardziej precyzyjnymi dysponują warsztaty samochodowe. Zakup profesjonalnego testera płynu hamulcowego do zastosowań domowych mija się z celem ze względu na jego cenę. Zdecydowanie lepiej wykonać test w warsztacie. Na rynku dostępne są jednak także urządzenia do testowania płynu kosztujące kilkadziesiąt złotych. Mają one za zadanie dokonywanie pomiaru zawartości wody w płynie i tym samym wskazywanie, czy kwalifikuje się do wymiany. Pomiarom dokonywanym przez takie urządzenia nie warto jednak do końca wierzyć - lepiej dokonać profilaktycznej wymiany.

Jak sprawdzić, jaki mamy płyn hamulcowy?

Przed dokonaniem wymiany należy oczywiście ustalić, jaki płyn hamulcowy zastosowano w układzie naszego samochodu. Współczesne auta najczęściej korzystają z płynu typu DOT 4, jednak na rynku znajdziemy także pojazdy, w których układzie stosuje się płyn DOT 3 (z reguły są to samochody starsze) oraz te korzystające z płynu DOT 5.1 (niektóre, stosunkowo młode samochody). Sprawdzenia rodzaju płynu hamulcowego zastosowanego w naszym aucie możemy dokonać w instrukcji obsługi pojazdu lub po prostu zaglądając pod maskę. Jeżeli zbiorniczek wyrównawczy płynu posiada oryginalny korek, powinien znajdować się na nim nadruk z typem zastosowanego płynu.

Właściciele samochodów często zastanawiają się także, jaki płyn hamulcowy wybrać, by dobrze współpracował z klockami czy tarczami hamulcowymi. Choć możemy kierować się konkretną marką płynu i jej renomą, nie mamy obowiązku dopasowywania płynu do konkretnych, pozostałych elementów układu. Jeżeli w naszym samochodzie zamontowano klocki i tarcze hamulcowe marki X, możemy oczywiście zakupić płyn tejże marki (jeżeli posiada go ona w ofercie). Nie ma jednak technicznych przeciwwskazań co do wyboru płynu innej marki (byle był to płyn odpowiedniego typu).

Wymiana płynu hamulcowego – jak często?

Zalecenia producentów pojazdów dotyczące interwałów wymiany płynu hamulcowego są zróżnicowane, jednak najczęściej rekomendowane jest dokonywanie tego co 40-60 tys. km przebiegu. Poza przebiegiem, istotnym parametrem jest także czas – eksperci motoryzacyjni zalecają wymianę płynu co 2-3 lata.

Jak wymienić płyn hamulcowy?

Sama wymiana płynu hamulcowego jest procesem trudnym do przeprowadzenia w warunkach przydomowego garażu, zwłaszcza kiedy mamy do czynienia z samochodem z ABS. Aby samemu spuścić płyn z układu, potrzebujemy przezroczystej rurki i pojemnika na zużyty płyn. Rurkę zakładamy na odpowietrznik znajdujący się przy zacisku hamulca i odkręcamy go. Uprzednio dolewamy do zbiornika wyrównawczego nowy płyn do maksymalnego poziomu. Aby usunąć stary płyn należy wytworzyć w układzie ciśnienie, do czego potrzebna jest nam druga osoba, wciskająca pedał hamulca. Kiedy płyn ma taką samą barwę jak nowy, dolany przed chwilą do zbiorniczka i nie ma w nim pęcherzyków powietrza, zamykamy odpowietrznik i powtarzamy czynności przy kolejnych zaciskach hamulcowych. Kluczem jest niedopuszczenie do zapowietrzenia układu.

Jeśli auto nie posiada układu ABS, płyn upuszczamy najpierw przy zacisku znajdującym się najdalej od pompy hamulcowej. Jeśli auto ma ABS, rozpoczynamy od zacisku najbliżej pompy ABS, przy czym do tej procedury musimy włączyć zapłon pojazdu (by pompa posiadała zasilanie).

Warsztaty samochodowe dysponują zwykle specjalnymi urządzeniami do wymiany płynu, wytwarzającymi podciśnienie. Odsysany za pomocą takiego urządzenia płyn jest na bieżąco zastępowany nowym, by zminimalizować ryzyko zapowietrzenia. Przed przystąpieniem do wymiany płynu warto sprawdzić stan techniczny wszystkich elementów układu hamulcowego.