Mechaniczny. Wojny alchemiczne. Tom 1 (okładka  miękka, 07.2016)

Książka Mechaniczny. Wojny alchemiczne. Tom I Ian’a Tregillis’a już kilka miesięcy temu zasiliła moją kolekcję „półkowników”. No i w końcu nadszedł ten czas… ;) O co w tych całych Wojnach alchemicznych chodzi: "Zaraz po tym, jak naukowiec i zegarmistrz Christiaan Huygens stworzył w XVII wieku pierwszego Klakiera, Holandia powołała do życia mechaniczną armię. Nie trzeba było długo czekać, żeby legion mosiężnych piechurów pomaszerował na Westminster. Królestwo Niderlandów stało się supermocarstwem dzierżącym niepodzielną władzę w Europie. Trzy stulecia później stan rzeczy nadal się utrzymuje. Jedynie Francja zawzięcie broni swoich przekonań, że każdy powinien mieć prawo do wolności, niezależnie czy zbudowany jest z ciała, czy mosiądzu. Po dziesięcioleciach zawieruchy wojennej Holandii i Francji udało się osiągnąć kruchy rozejm. Ale jeden zuchwały Klakier o imieniu Jax nie może już dłużej znieść geas – niewolniczych więzi ze swoimi panami. Jak tylko nadarzy się okazja, wyciągnie mechaniczną rękę po wolność, a konsekwencje jego ucieczki zatrząsną fundamentami Mosiężnego Tronu." Kolejna książka, której się absolutnie poddałam i w całości zanurzyłam w przedstawiony świat. Wraz z sympatycznym klakieram Jax-em odbyłam niezwykłą podróż. Przeżywałam jego cierpienia jako niewolnika związanego tajemniczym gaes, czułam rodzące się w nim wątpliwości i w końcu poczułam strach po uzyskaniu wolności. Bo kim tak naprawdę się stał, gdy opadły kajdany? Co teraz ma począć ze swoim życiem? Nie tylko Jax złapał mnie za serce. Również pełniąca funkcję tajemniczego Talleyranda Berenice Charlotte de Mornay-Perigold, wicehrabina de Laval. Ta dzielna szefowa wywiadu, znająca nie jedno wyszukane przekleństwo jest w stanie wiele poświęcić dla swej ojczyzny – katolickiej Nowej Francji. Czy osiągnie sukces i jak wiele będzie on ją kosztował? Mechaniczny. Wojny alchemiczne. Tom I to kawał świetnej fantastyki z odkrywczym podejściem do tematu sztucznej inteligencji. Ma świetne tempo akcji i filozoficzną nutę, która mimo zadawania trudnych pytań o człowieczeństwo i naturę człowieka, nie przytłacza. Dorzućcie do tego jeszcze cudowne wydanie i nie powiedzieć tylko jedno, jestem całkowicie usatysfakcjonowana, gorąco polecam i czekam na więcej. :) Ale pamiętajcie… "Zegarmistrzowie kłamią!"

Powieść o pierwszych androidach, która zaskoczy, rozbawi, wzruszy, zdenerwuje... zaserwuje pełny pakiet odczuć.

Tom 1 jest super. Ciekawy świat, wciągające nietypowe postacie. Chce się czytać. Kolejne części coraz słabsze.

Witajcie w świecie, który napędzany jest siłą alchemii, a mechaniczni żołnierze i służący strzegą granic wielkiego, holenderskiego mocarstwa, królującego nad innymi państwami. Co jest tak nadzwyczajnego w tej książce, że porwała za sobą rzesze fanów zarówno lubujących się w steampunku, jak i zwyczajnych fanatyków fantastyki? O tym musicie przekonać się sami. Mam nadzieję, że moja recenzja w jakiś sposób was do tego zachęci! Historię można podzielić na trzy mniejsze sektory zajmowane przez danych bohaterów. Pierwszy dotyczy pastora Vissera, drugi Berenice, trzeci dotyczy – wydawałoby się – głównego bohatera opowieści, Jaxa. Jax jest mechanicznym służącym, który zupełnie przypadkiem został uwolniony od ciążącego na nim geas i tym samym stał się buntownikiem. Każdy z tych bohaterów w pewnym momencie trwania fabuły ma ze sobą większe lub mniejsze powiązanie. Ich wspólną cechą jest bunt i cierpienie – każde innego rodzaju, oraz cel – pragną upadku holenderskiego mocarstwa. Na początku życie całej trójki obraca się wokół zwyczajowej dla nich codzienności, dopiero potem wszystko stopniowo zaczyna się psuć, aż wreszcie dochodzi do tego mocnego, wręcz porażającego punktu kulminacyjnego. Osobiście bardzo polubiłam historię widzianą oczami Jaxa i Berenice, za to nie przepadałam za fragmentami dotyczącymi pastora. Berenice jest dla mnie pewnym zaskoczeniem. Wydawało mi się, że nie polubię osoby, która dąży uparcie do celu i jest skłonna sprzedać nawet własne ciało po to, aby osiągnąć to, czego tak pragnie. Poza tym przypadek wicehrabiny to dobry przykład na dworskie zachowanie kobiet, które lubują się w intrygach i plotkach. To, co mnie w niej uwiodło to przede wszystkim jej siła i odwaga. Z pewnością wiele kobiet nie zrobiłoby wielu rzeczy takich, jak ona. Berenice prowadziła chyba najlepsze dialogi ze wszystkich bohaterów, a jej obelgi były przezabawne. Jak to powiedział jeden z bohaterów: „panie, wybaw nas od upartych wicehrabin”. Jeżeli chodzi o Jaxa – to moja ulubiona postać i naprawdę bardzo było mi szkoda, że początkowo niewiele o nim pisano. Jeżeli kiedyś zakochaliście się w jakimś bohaterze to wcale nie zdziwi mnie fakt, że był człowiekiem z krwi i kości, ale kto by pomyślał, że można zakochać się w maszynie?! I to takiej maszynie, która nie ma konkretnych cech osobowości. To naprawdę sztuka porwać czytelnika różniącą się od innych ludzi postacią. Jeżeli jesteśmy już przy Jaxie to trzeba zwrócić uwagę na jemu podobnych. Mechaniczni są zasilani alchemią, ich istnienie zapoczątkował holenderski zegarmistrz Huygens. Dzielą się na tych służącym ludziom z wyższych sfer i nakręcaczy – maszyny do zabijania, należące do armii. W świadomości każdego z nich istnieje coś takiego jak geas – pewien rodzaj przysięgi, która nakazuje wykonać zadanie narzucone mechanicznym przez ich panów. Mechaniczni mogą się mu opierać, ale im dłużej będą zwlekać z wykonaniem danego rozkazu, tym bardziej będą cierpieć. Nikt nie wie, że skrycie przekazują sobie znamienne dla śmierci jednego z nich pozdrowienia, mówiące: „zegarmistrzowie kłamią”. Już sam motyw utajonej konwersacji wyrażany grzechotem śrub i pokręteł pomiędzy mechanicznymi jest pomysłem perfekcyjnym. Na zewnątrz pokazują posłuszeństwo, a gdzieś w środku każdy z nich wyraża swój cichy bunt. Ciekawe jest to, że wszyscy są dla siebie życzliwi i traktują swoich towarzyszy jak braci. To chyba właśnie to najbardziej urzekło mnie w ich historii. Tak poza tym – wielkie pokłony dla autora, że wymyślił coś tak oryginalnego i interesującego. „Mechaniczny” to nie jest książka, którą można przelecieć wzrokiem i powiedzieć: przeczytałem ją. Nagromadzenie opisów i informacji jest tak duże, że musisz się porządnie skupić, aby sens zawarty w treści do ciebie dotarł. Z pewnością nie była to dla mnie lektura wypoczynkowa – pochłaniała możliwie duże pokłady mojej wyobraźni, która starała się przerobić wszystkie dokładnie opisane sceny na rzeczywisty obraz zdarzeń. Muszę się przyznać, że nie zawsze mi się to udawało! Autor opisuje wszystko bardzo dokładnie, czasem może aż za dokładnie. Przy niektórych wątkach odrobinę się nudziłam i sądzę, że mogły zostać skrócone, ale nie stanowi to jakiegoś wielkiego, godzącego w przyjemność czytelniczą problemu. To, co spodobało mi się w tych opisach najbardziej to dosadność. Bywały sceny, przy których człowiek nie był w stanie się nie skrzywić czy nawet poczuć mdłości. Nigdy nie byłam tak obrzydzona czymś, co rzeczywiście powinno mnie w książce obrzydzić, a chodzi mi tu m.in. o operacje na otwartym mózgu czy pręt wbity w oko. Pan Tregillis jest po prostu mistrzem opisywania takich scen. Pierwszy tom jest takim dużym wstępem do nadchodzącej, tytułowej wojny alchemicznej. Ma nam objaśnić zasady rządzące wykreowanym światem. Akcja płynie powoli i miarowo, za to na końcu mamy tak ogromny wybuch emocji, że obgryzamy z nerwów paznokcie. Końcówka naprawdę zachęca do zapoznania się z kolejnymi tomami i osobiście nie mogę się doczekać, kiedy dopadnę następną część!

Ian Tregillis to nieznany szerzej polskiej publice amerykański pisarz, mieszkający w Nowym Meksyku. Pisarz początkujący, jednakże nad wyraz dobrze odnajdujący się w nurcie science fiction i historii alternatywnych (zapewne pomocny jest mu w tym posiadany… doktorat z fizyki). Pierwszy tom "Wojen alchemicznych" to 19 rozdziałów w 2 częściach, zamkniętych w klamrze tyleż zaskakującego, co tajemniczego i niezrozumiałego (początkowo) prologu oraz podkręcającego apetyt epilogu. Aleksander Dumas, tworząc trylogię o słynnych muszkieterach, oświadczył podobno, że "historię wolno zgwałcić pod warunkiem, że zrobi się jej dziecko". Ian Tregillis doskonale to zrozumiał i oto gwałt zadany historii owocuje niezwykle ciekawym, oryginalnym światem. Nie tak daleko, bo w Europie, choć dawno temu, bo 300 lat wstecz, pewien genialny niderlandzki zegarmistrz stworzył mechanicznego człowieka, klakiera, a potem… armię jemu podobnych. Armię, która, w służbie Holandii, błyskawicznie podbiła Stary Kontynent. I tak oto teraz – w roku 1926 – "Margeet Druga, królowa Niderlandów, księżna Oranje-Nassau i Prowincji Centralnych, błogosławiony suweren Europy, obrończyni Nowego Świata, światło cywilizacji i łaskawa władczyni Imperium Holenderskiego", zasiada na Mosiężnym Tronie, skąd sprawuje rządy wraz z mężem, księciem Rupertem. A Niderlandy, stolica nauki i alchemii, utrzymują (jakże kruchy) pokój z papistowską Francją, która (wciąż ponosząc ogromne straty i tracąc sprzymierzeńców) bezsilnie stara się odzyskać utraconą pozycję. Bogactwo środków stylistycznych, w tym mnogość wyrazów dźwiękonaśladowczych, wplecionych suto już w pierwszą scenę książki, sprawia, że razem z bohaterem jesteśmy niemal fizycznie w Hadze, na placu Christiaana Huygensa, podczas kaźni. Widzimy to, co on, razem z nim z niecierpliwością czekamy na makabryczny spektakl, podczas gdy siąpiący deszcz spływa nam za kołnierz. I razem z nim… cierpimy, naznaczeni geas – wewnętrznym rozkazem, obligującym do bezzwłocznego i absolutnego zastosowania się do jego treści. To obecna w tym świecie forma kontroli i sprawowania władzy, niewolnictwo na czysto europejską modłę. Połączenie krynolin i sztucznej inteligencji, wyklęcie religii i uznanie jedynie nauki (w tym także wszechobecnej alchemii!) dają ogromne pole do popisu. A autor korzysta ze wszystkich niemal szans i (czerpiąc jednocześnie z jak najlepszych tradycji literatury) przekłada je – mniej lub bardziej dyskretnie – na język swojej nowej rzeczywistości. Nad wyraz ciekawie, wielowymiarowo, po ludzku (sic!) przedstawiony został główny bohater, 118-letni mechaniczny człowiek o imieniu Jalyksegethistrovantus (czyli po prostu klakier Jax), niezwykłe dzieło rąk ludzkich, obdarzone inteligencją i poczuciem humoru, lecz pozbawione wolnej woli. Przywiązane do swoich twórców za pomocą przysiąg, których oków – zdawałoby się – nic nie jest w stanie złamać. Zaawansowana hierarchia geas, implantowana każdemu mechanicznemu człowiekowi w trakcie jego powstawania, pozwala na sprawne jego wykorzystanie i znosi obowiązek uciążliwej kontroli z właściciela mechanicznego sługi. I tak oto powstał niewolnik idealny. Służący latami. Dekadami. Całym pokoleniom jednej rodziny. Niewolnik bez pragnień, marzeń, ciekawości, fascynacji, wyobraźni. Szybki, sprawny, dokładny. Precyzyjny aż do bólu. I aż do bólu (dosłownie) służący. Niewolnik, który – robiąc w swoim mechanicznym życiu coś po raz pierwszy tylko i wyłącznie dla siebie – poruszy lawinę, będącą zaczątkiem tornada rewolucyjnych zmian, nie tylko w jego życiu… Niewiele utworów tak obrazowo i wielopłaszczyznowo opisuje świat swoich bohaterów. Tu nawet subtelny język klakierów, składający się z rozlicznych, niezwykle cichych (a nawet niesłyszalnych dla ludzkiego ucha) dźwięków, takich jak stuknięcia, zgrzyty, szczęknięcia czy brzęknięcia, również wprowadza narrację na wyższy poziom. Wszechobecne onomatopeje pozwalają przeżywać głębiej, angażować się bardziej i porywają jak dziki nurt, nie pozwalając czytelnikowi na chwilę wytchnienia. Razi jednak język arystokracji. Tak, może być soczysty, czasem nawet dosadny, ale trudno sobie wyobrazić, by ktoś w towarzystwie koronowanej głowy tak często i niepotrzebnie używał wulgaryzmów. Kompletnie zbędnych zresztą. Arystokracja to przecież elita. Nie zwykła, pospolita szlachta, tylko ludzie o najwyższym statusie społecznym i materialnym. Zazwyczaj doskonale wykształceni, oczytani, obyci w świecie, władający kilkoma językami, a przez to potrafiący wyrażać swoje zdanie jasno i dobitnie na wiele różnych sposobów, bez używania inwektyw. W tym przypadku ma się wrażenie, że autor pomylił Martinowskie rozmowy Jaime'ego z Cersei z naradami władcy i jego rady. Książka kusi. Po pierwsze – grafika na okładce, która intryguje i zmusza do zastanowienia. Po drugie – polecenie wspomnianego wyżej Martina robi wrażenie. A kiedy już nas przyciągnie – błyskawicznie wciąga. I uzależnia. Dlaczego? Bo czyta się ją szybko i dobrze. Bo jest to historia napisana na nowo. (...)

Moją uwagę przykuła genialna okładka, więc zaczęłam szukać recenzji, aby dowiedzieć się, czy należy spodziewać się czegoś wartego zachodu. Przeczytałam wiele różnych opinii, od bardzo pochlebnych, po całkowicie zaprzeczające sensowi poświęcenia choćby minuty swojego życia na tę lekturę. Mimo to książka Iana Tregillisa wydała mi się intrygująca, więc nie mogłam sobie odpuścić bliższego zapoznania z Mechanicznym, czyli pierwszym tomem Wojen Alchemicznych. W alternatywnej rzeczywistości Holendrzy wynaleźli klakierów, mechanicznych służących i żołnierzy, praktycznie niezniszczalnych dzięki sile alchemii. W ten sposób Niderlandy stały się światową potęgą, podporządkowując sobie całą Europę i większą część kolonii w Nowym Świecie. Jedynie Francja wciąż opiera się uzurpatorce zajmującej Mosiężny Tron, wierząc, że każdy ma prawo do decydowania o sobie, nawet klakierzy. Czy w tej nierównej walce Francja może zwyciężyć? Co musiałoby się wydarzyć, żeby szala przechyliła się na ich korzyść? Postaci stworzone przez Tregillisa są bardzo wyraziste, wielowymiarowe i niejednoznaczne. Czasami postępowały okrutnie i bezmyślnie, jak przystało na istoty dążące do realizacji własnych celów, a kiedy indziej okazywały się zdolne do altruistycznych zachowań w imię lepszego jutra. Ale najważniejsze, że cały czas zachowywały się spójnie z własnym charakterem. Jax jest mechanicznym służącym bezwzględnie posłusznym swoim właścicielom. Gdy tylko próbuje opóźnić wykonanie polecenia, odczuwa dotkliwy ból nałożonych na niego geas, czyli obowiązków. Visser jest duchownym z wątpliwościami moralnymi, a Berenice szpiegmistrzynią z zamiłowaniem poznającą zakazane tajemnice Gildii Zegarmistrzów. Każde z nich ma do opowiedzenia swoją historię, która w zależności od sytuacji zastanawia, przeraża albo oburza. Tak czy siak ciężko przejść obok niej obojętnie. Na plus można również zaliczyć całą wizję świata oraz dobrze zarysowane kwestie geopolityczne. Historia zaczyna się w Hadze stanowiącej centrum holenderskiego życia, aby z czasem przenieść się dalej, za ocean, aż do Nowego Amsterdamu. Po drugiej stronie barykady jest Nowa Francja ze swoimi problemami i trudnościami wynikającymi z całkowitego zacofania względem reszty świata. Czytelnik ma okazję poznać punkt widzenia obu stron oraz poszerzyć go o opinię samych klakierów, którzy mimo niewolniczego jarzma, nie są pozbawieni własnych ambicji. Mimo to największym plusem powieści jest sam pomysł mechanicznych ludzi oraz implikacje, jakie niesie ze sobą ten wynalazek. Z jednej strony są całkowicie podporządkowani zachciankom ludzi klakierzy, a z drugiej pojawia się kwestia Wolnej Woli i duszy człowieka. Czy w związku z tym klakier, który wyswobodził się z karbów niewoli i zyskał prawo samostanowienia o sobie ma duszę? A może dusza w ogóle nie istnieje i ludzie tylko chcą wierzyć, że ją mają? Rozważania religijno-filozoficzne stanowią ciekawy aspekt tej książki, a sposób w jaki Tregillis wprowadza zamieszanie wokół tego wątku, daje sporo możliwości do własnych przemyśleń. Niestety Mechaniczny nie jest pozbawiony wad. Całą książkę czyta się bardzo wolno, ponieważ styl jest męczący i bardzo nierówny. Chwilami fabuła pędzi na złamanie karku, by zaraz rozwlec się w iście sienkiewiczowskim opisie, z którego blisko połowa nie ma najmniejszego sensu. W życiu nie sądziłam, że napiszę coś podobnego, ale w książce było za dużo opisów. Utrudniały i zmniejszały przyjemność czytania, a wiele z nich w żaden sposób nie ułatwiało zrozumienia fabuły. Poza tym niektóre fragmenty były tak mocne i brutalne, że nagłe dodawanie do nich rozlazłego opisu, zwyczajnie niszczyło całą scenę. Autorowi brakuje lekkości i łatwości w przekazywaniu informacji. Czasami błądził, próbując coś wyjaśnić, a ja podążałam za nim, próbując zrozumieć, "co podmiot liryczny miał na myśli". Na początku zdarzało mi się czytać niektóre fragmenty kilkukrotnie, później, nauczona doświadczeniem o bezcelowości wielu opisów, zwyczajnie sobie odpuściłam. Początek książki w ogóle jest cokolwiek bełkotliwy i niezrozumiały, więc wszystkim, którzy mają chrapkę na Mechanicznego, radzę po prostu szybko przebić się przez rozlazłe opisy fikcyjnych chemikaliów i alchemicznych cudów oraz spróbować przejść do sensowniejszej części fabuły. Bo w gruncie rzeczy warto. Ostrzegam też, że trup ściele się gęsto. Autor nie skąpi brutalnych scen i wulgarnych określeń, więc jeśli ktoś nie lubi przekleństw w książkach i ma delikatne usposobienie, to może mieć problem z doczytaniem do końca. Ba, w tej sytuacji zdecydowanie odradzam Mechanicznego. Podsumowując: Mechaniczny jest bardzo specyficzną książką i z pewnością nie każdemu przypadnie do gustu. Czyta się ją dość ciężko, opisy mogą sprawiać wiele trudności, a filozoficzno-religijne dywagacje rozstrajać umysł do spółki z makabrycznymi scenami. Mimo to uważam, że to dobra książka, która ma potencjał do stania się początkiem bardzo dobrej trylogii. Za książkę do recenzji dziękuję wydawnictwu SQN.

Sztuczna inteligencja, potężna siła, nakręcana dusza, nieśmiertelność - to wszystko posiadają klakierzy, czyli mechaniczni ludzie wykonani z mosiądzu i napędzani mocą alchemii. Jedyną rzeczą jaką ich jednak pozbawiono jest Wolna Wola...
Wszystko zaczęło się gdy wybitny naukowiec i zegarmistrz Christiaan Huygens zmienił historię ludzkości tworząc w XVII wieku pierwszego klakiera. Niedługo potem za sprawą mechanicznych Holandia wygrała wojnę i stała się supermocarstwem dzierżącym niepodzielną władzę w Europie.
Trzy wieki później klakierzy są podstawową częścią codziennego życia w królestwie Niderlandów. Stanowią grupę niewolników związanych ze swoimi ludzkimi panami za pomocą geas (przysięgi), które cierpieniem zmuszają klakierów do wykonania powierzonego im zadania. Jedynie Francja uważa, że każdy powinien mieć prawo do własnego wyboru, niezależnie czy zbudowany jest z ciała, czy z mosiądzu. W końcu po dziesięcioleciach wojen między Holandią a zawzięcie broniącą swoich przekonań Francją nastaje bardzo kruchy rozejm, który w każdej chwili może się załamać...
Wśród mechanicznych pojawia się mała iskierka nadziei na uzyskanie Wolnej Woli. Wszystko zapoczątkowała egzekucja zbuntowanego klakiera Adama, po której wśród mechanicznych zaczęły rozchodzić się plotki. Czy to możliwe, że klakierzy są czymś więcej niż tylko posłusznym wytworem rąk ludzkich? Świadkiem właśnie tej egzekucji był zuchwały klakier o imieniu Jax, który już dłużej nie może znieść niewolniczych geas. Na własne oczy widział, że Adam w niewiadomy sposób je pokonał, a jego ostatnie słowa, które brzmiały: "Zegarmistrzowie kłamią" powodują, że klakier postanawia sięgnąć po wolność, a konsekwencje jego ucieczki bez wątpienia zatrząsną fundamentami Mosiężnego Tronu.

Nie da się ukryć, że "Mechaniczny" to idealny przykład clockpunku, czyli odmiany science-fiction, (która wyewoluowała z steampunku) gdzie technika opiera się przede wszystkim na sprężynach, podstawowej mechanice i wynalazkach. Ostatnio rzadko sięgałam po książki z tej kategorii, dlatego postanowiłam, że muszę to zmienić.

O wydarzeniach dowiadujemy się za pomocą narracji trzecioosobowej. Występuje tam troje głównych bohaterów. Wcześniej już wspomniany Jax, czyli klakier, który nie może ani dnia dłużej znieść geas i pragnie się ich pozbyć; Berenice Charlotte de Mornay-Périgord, wicehrabina de Laval, członkini Królewskiej Rady Nowej Francji, która w tajemnicy bada części klakierów i próbuje jak najwięcej się o nich dowiedzieć oraz pastor Luuk Visser - szpieg Francji, żyjący już od kilku lat we wrogim kraju, posiada on przedmiot, który na zawsze może odmienić los mechanicznych. Tych z pozoru całkowicie różnych od siebie bohaterów, popychanych do działania różnymi motywacjami łączy jeden cel: obalić potęgę Holendrów i uwolnić klakierów od niewolniczych geas.

Z początku trudno było mi się wkręcić w tę historię, ale gdy akcja zaczęła się bardziej rozwijać z każdą stroną było co raz lepiej. Ian Tregillis w doskonały sposób wprowadza nas w świat konfliktu, gdzie z jednej strony mamy Holandię posiadającą armię mechanicznych ludzi, którzy doskonale są przygotowani do walki, a z drugiej Francję, która nie ma najmniejszego pojęcia o funkcjonowaniu klakierów. Jedynym sposobem na zwyciężenie walki jest użycie szybkoschnącej żywicy, która okrywa ciało mechanicznego tworząc skorupę uniemożliwiającą jego poruszanie. Nie jest jednak łatwo unieruchomić żołnierza, dlatego Francuzi muszą szybko znaleźć sposób, aby pozbyć się geas.

Pierwszy tom Wojen Alchemicznych to nie tylko konflikt, mechaniczni ludzie i zróżnicowane poglądy, ale także humor. Tworzy go przede wszystkim główna bohaterka, czyli Berenice Charlotte de Mornay-Périgord. To pełna energii Francuzka bardzo związana ze swoim krajem, która zrobi dosłownie wszytko, aby uzyskać to, czego chce, a na dodatek potrafi rozśmieszyć czytelnika w najbardziej nieoczekiwanym momencie.

Jestem pod wrażeniem również wydania tej książki. Bardzo podoba mi się to mechaniczne serce na okładce oraz graficzne wykończenie w środku. Po przeczytaniu muszę stwierdzić, że doskonale nawiązuje do treści, bo chociaż klakierzy zostali pozbawieni Wolnej Woli, to jednak serce jest miejscem, gdzie znajdują się wszystkie ich uczucia, z którymi muszą się zmagać podczas geas.

Podsumowując "Mechaniczny" to książka, przy której bardzo miło spędziłam czas. Zarówno bohaterowie, jak i świat jest bardzo dobrze dopracowany. Historia Jaxa, Berenice i Vissera bardzo mnie zaciekawiła. Z wielkim zainteresowaniem śledziłam dalsze losy bohaterów. Mimo tego, że początek szedł mi dość opornie uważam, że pierwszy tom Wojen Alchemicznych to niesamowita książka z oryginalnym pomysłem i interesującą wizją świata targanym przez wojny. Polecam "Mechanicznego" dosłownie każdemu, bo uważam, że ta książka spodoba się nie tylko fanom fantastyki.
zapoczytalna.blogspot.com

Wyobraźcie sobie wiktoriański Londyn. Kobiety w długich sukniach, uliczne dorożki i klimatyczne kamieniczki. Już? To teraz dorzućcie do tego maszyny, które są na każde Wasze zawołanie. Wykonują każdy rozkaz. Maszyny, które zamiast koni ciągną owe dorożki. Podają Wam do stołu, sprzątają, dają bezpieczeństwo, za każdym razem kalkulując tę najbardziej korzystną opcję. Wizja jak z raju? I właśnie w tym tkwi problem. Jax jest klakierem – został stworzony, aby służyć człowiekowi. Ale pewnego dnia, przez przypadek zostaje obdarzony Wolną Wolą i powoli zaczyna patrzeć na świat z innej perspektywy. Dostrzega, jak maszyny wykorzystywane są przez ludzi, niejednokrotnie przy tym cierpiąc. To właśnie w tym momencie, w mechanicznym sercu Jaxa zradza się iskierka buntu. Nauka i technologia ciągle postępują do przodu. Pytanie jest tylko jedno – gdzie są tego wszystkiego granice? Jak daleko jesteśmy w stanie się posunąć dla własnej wygody? I czy aby na pewno, nie zatracamy przy tym człowieczeństwa? "Mechaniczny" to tak, jak wskazuje opis okładkowy, steampunk pełną parą! Ian Tregillis przedstawia alternatywną wizję Europy, gdzie prekursorem wynalazków jest Holandia. To właśnie tam pojawili się pierwsi klakierzy, stanowiący mechaniczną pomoc dla człowieka. Idea szybko rozprzestrzeniła się na cały kontynent, jedynie Francja niestrudzenie docieka praw mechanicznych i przeciwstawia się poglądom Holendrów. Mamy tu więc rozrysowaną całą sytuację polityczną, z czego osobiście niezmiernie się ucieszyłam, gdyż jak już poznaję jakąś nową alternatywną wizję, to pragnę jak najwięcej wynieść z takiej historii. Takie książki są zawsze fascynujące, stwarzają pole do własnej interpretacji, snucia domysłów, co w szczególności sprawdza się w przypadku Mechanicznego, jako że książka porusza wiele zagadnień związanych z moralnością. Postęp technologiczny, prześmigiwanie się państw w wymyślaniu coraz to innych udogodnień, to wszystko nie jest nam obce. Może to właśnie dlatego, "Mechanicznego" można rozpatrywać również na płaszczyźnie naszej rzeczywistości i rozważać, jakie skutki mogą nieść działania, których obserwatorami jesteśmy. Protagonistą książki jest Jax, ale mamy tu też dwójkę nie mniej ważnych bohaterów, wicehrabinę Berenice oraz pastora Luuka Vissera. Kolejne rozdziały skupiają się wokół poszczególnych postaci, aczkolwiek ich losy przeplatają się ze sobą i tworzą spójną całość. Jax jest zbuntowanym klakierem i moglibyśmy zapytać - jak czytelnik mógłby się przywiązać do maszyny? Tyle, że Jax jest na swój sposób wyjątkowy, a ja z niezwykłym zainteresowaniem śledziłam jego rozważania dotyczące Wolnej Woli. W parze z nim występuje Berenice, postać równie barwna i wyrazista, kobieta o silnym charakterze, która wytrwale dąży do postawionych sobie celów. To chyba ona zyskała moją największą sympatię, ujmując nie tylko bojową naturą, ale i wrażliwością oraz miłością do męża. I na koniec został sam pastor, który jest chyba najbardziej tajemniczą postacią w całej książce. Warto jednak zaznaczyć, że mimo, iż jest duchownym, nie kieruje się z góry nałożonymi zasadami kościoła, lecz postępuje według swojej moralności i poczucia człowieczeństwa. Liczę też na rozwinięcie wątku związanego z tą postacią w drugiej części, gdyż przyznaję, zakończenie pozostawia ogromny niedosyt. Akcja nie porywa od samego początku, dostajemy chwilę, aby zaznajomić się z wizją świata autora. Mogłabym się trochę przyczepić stylu Ian’a Tregillisa, który jest dość toporny, przez co trudniej „wgryźć” się w książkę czytelnikowi, nie zaznajomionemu wcześniej z steampunkowymi klimatami. Mimo, że początek trochę się dłuży, a akcja rozkręca się dość powoli, to autor nie wyjaśnił dokładnie wszystkich relacji i sytuacji politycznej w alternatywnych państwach Europy. Dopiero po przeczytaniu większej części książki, nasze pojęcie o świecie stworzonym przez Tregillisa zaczyna się rozwijać i o ile wszystko, co tworzy, jest niezwykle fascynujące, to wydaje mi się, że mogło zostać przedstawione w bardziej przystępny sposób. Niektórzy mogliby powiedzieć, że bunt maszyn to przecież nic nowego, a takie motywy w literaturze już niejednokrotnie się pojawiały, ale mnie osobiście ujęła otoczka, w jakiej to wszystko zostało przedstawione. Alternatywna Europa nadaje książce typowo clockpunkowy klimat, a barwni bohaterowie dopełniają całości. "Mechaniczny" to książka, która z pewnością zachwyci każdego miłośnika gatunku, ale i innym czytelnikom ma duże szanse przypaść do gustu. Jakaś wada? Może zakończenie, które nie pozostawia nic innego, jak tylko sięgnąć po kolejny tom :)

Pełna recenzja znajduje się również na blogu: http://amandaasays.blogspot.com/2016/08/mechaniczny-ian-tregillis-wojny.html

Zapraszam do Holandii, jakiej nie znacie. Pełnej intryg, tajemnic, alchemii i mechanicznych klakierów, które pragną wolności oraz zuchwałych ludzi, chcących przejąc kontrolę nad wolną wolą i człowieczeństwem. I pamiętajcie:
"Zegarmistrzowie kłamią!"

OPRAWA
Zanim przejdę do treści, po prostu muszę pochwalić jej stronę graficzną. Wydawcy należą się brawa za dopracowanie każdego szczegółu. Poza cudowną okładką (zdecydowanie lepszą od oryginalnej), bardzo podobała mi się wewnętrzna strona okładki oraz grafiki serca, które pojawiały się przy zakończeniu rozdziałów. Kolejne części oraz rozdziały zaczynają się także od strony z jakimś ozdobnikiem. Możecie zobaczyć to na zdjęciach w poście, a także na moim Instagramie.

POMYSŁ NA FABUŁĘ
Od dłuższego czasu fascynował mnie temat mechanicznych tworów, więc książka była dla mnie prawdziwą gratką. I muszę przyznać, że autor zdecydowanie zna się na rzeczy, gdyż mimo wprowadzenia wielu wątków i szczegółów, całkowicie panuje nad historią i nie wkradają się tam żadne luki, czy też błędy. Całe szczęście, nie pojawia się też tam żaden wątek romansowy, gdyż jego wystąpienie mogłoby popsuć historię. Z wielkim zainteresowaniem śledziłam losy bohaterów i byłam zadowolona z tego, w jaki sposób została poprowadzona akcja. Działo się bardzo dużo i do samego końca nie było wiadomo, jakiego zakończenia oczekiwać. Jednak plusem było dla mnie też to, że akcja momentami była spowalniana i mogłam spokojnie ułożyć sobie wszystko w głowie. Funkcję takiego "spowalniacza akcji" stanowiły rozmyślania bohaterów oraz dyskusje na temat istnienia wolnej woli, różnic między maszynami, a ludźmi oraz tego intrygującego "ludzkiego pierwiastka", o którego istnienie u klakierów można się spierać. Temat ten jest naprawdę dobrze przedstawiony, gdyż padają argumenty z obu stron, przez co i my zostajemy włączeni w tę dyskusję.

KLAKIERZY
Mechaniczni zostali stworzeni przez Tregillisa z wielką pomysłowością. Chociaż ich budowa to nie imitacje ludzkiego ciała, a zwykłe mosiężne stwory, to tajemnica ich niezwykłości kryje się w ich mowie. Naprawdę ciekawym rozwiązaniem okazał się sekretny język, którym porozumiewały się maszyny. Tykanie, zgrzytanie - dla śmiertelników zwykłe odgłosy, dla nich - słowa i zdania. Także wątek wolnej woli u maszyn miał swoje ciekawe rozwiązanie w ich budowie.

NARRACJA
Dawno już nie spotykałam się z trzecioosobową narracją, więc na początku potrzebowałam chwili, by się przyzwyczaić. Ostatnio literacki świat opanowała narracja w pierwszej osobie, więc była to dla mnie miła odmiana. Jednak narrator nie jest takim typowym wszechwiedzącym obserwatorem, a raczej opowiada historię z perspektywy danego bohatera. Nie wie nic poza tym, co wie nasz bohater, a także ukazuje jego myśli i emocje. Narracja płynnie przechodzi od bohatera do bohatera, a fabuła jest tak skonstruowana, że wątki trójki głównych bohaterów w pewnych momentach przenikają się bądź na jakiś czas łączą, co zresztą bardzo mi się podobało.

BOHATEROWIE
Pastor Luuk Visser, który skrywa wiele tajemnic. Pomysłowa wicehrabina Berenice Charlotte de Mornay-Perigord, która robi wszystko, by uknute plany szły po jej myśli i niezłe z niej ziółko. I wreszcie Jax - klakier, który wprowadza nas w świat mechanicznych. Nie bez powodu jest jednym z głównych bohaterów - jest wyjątkowy. To właśnie między tą trójką bohaterów przeplata się narracja. Ich burzliwe losy nie są pozbawione wielu problemów, z którymi muszą się zmierzyć. Moją ulubioną postacią zdecydowanie była bezpośrednia i inteligentna Berenice, która lubiła sobie od czasu do czasu siarczyście poprzeklinać, zaś najbardziej współczułam Visserowi - to, co mu zrobiono, było przerażające.
Dodatkowo, pojawiło się wielu innych bohaterów pobocznych, wzbudzających w nas całą gamę emocji - od współczucia po odrazę i przerażenie.

WYMAGA SKUPIENIA
Przyznam, że potrzeba chwili, by wkręcić się w świat Wojen Alchemicznych. Od początku dostajemy dużo informacji, szczegółów, które na początku mogą wydać się mało istotne, a potem jednak się przydają, więc można się zgubić. Francja, Nowa Francja, Amsterdam, Nowy Amsterdam, trochę nazwisk, powiązań - na początku miałam problem z ogarnięciem tych zależności. Dlatego też potrzeba trochę więcej skupienia i uwagi, by nic nam nie umknęło, przynajmniej na początku, gdy autor wprowadza nas w swój świat. Następnie historia nas wciąga i jeśli wcześniej pojawiły się jakiekolwiek zgrzyty, to potem już znikają.

Co prawda nie lubię historii, ale jestem zafascynowana każdą możliwą powieścią, w której autor tworzy swój własny, alternatywny świat bazując właśnie na przeszłości naszego gatunku. Na pewno każdy z was chociażby słyszał o kimś takim, jak Johan Faust lub kimkolwiek, kto w przeszłości bym sławnym alchemikiem poszukującym metody na zamienienie metalu w złoto czy przekazanie życia nieożywionej materii, ale niestety w rzeczywistości nikomu się to nie udało. Dopiero w powieści Iana Tregillisa możemy zaobserwować co by się stało, gdyby te wszystkie mrzonki dawnych naukowców były prawdą i po naszych ulicach spacerowali mechaniczni ludzie.

Do lektury Mechanicznego przekonała mnie przede wszystkim ta przepiękna grafika umieszczona na okładce i teraz już po zapoznaniu się z jego treścią, muszę przyznać, że jest ona strzałem w dziesiątkę. Niesamowicie pasuje do unikatowego klimatu tej serii, w której roztrząsana jest sprawa czegoś takiego, jak wolna wola, która według niektórych nie przysługuje mechanicznym istotom, ponieważ nie mają one duszy, chociaż przecież nie da się dowieść, że również ludzie ją posiadają, że nie są tylko marionetkami w rękach kogoś innego. Dusza to tylko takie ludzkie założenia i nikt nie wie, jak jest naprawdę. Ani w naszym ciele, ani w ciele klakierów nie ma specjalnego, wydzielonego miejsca na to, co nie umiera wraz z ciałem a odchodzi do Boga. Serce jest tylko takim umownym miejscem, w którym skumulowane są nasze uczucia, które boli, gdy coś drażni nasze psychikę, które raduje się wraz z nami i właściwie to przecież od niego zależy czy żyjemy czy już umarliśmy.

Właśnie ta sprawa stanowi wielowiekowy konflikt pomiędzy katolicką Francją, a metodystyczną Holandią. Niderlandczycy będący panami świata niesamowicie przypominają mi Rzymian, Persów, Szwedów, Hitlerowców czy komunistyczną Rosję. Poznajmy to państwo w momencie szczytu ich potęgi. Zdążyli narzucić obywatelom swoje racje, a każdy, kto sądzi inaczej jest heretykiem i natychmiast należy go zlikwidować na oczach tłumu. Ba, wszystko co odbiega od ich postanowień musi być natychmiast zlikwidowane. Zbuntowani klakierzy, a nawet państwa, które nie podzielają ich zdania muszą zniknąć z powierzchni Ziemi. Jedynie Francja, dzięki swoim niesamowitym umiejętnością chemicznym daje radę utrzymywać choć niewielki skrawek własnego terenu i stawiać czoło armii klakierów, ale Mechaniczny to nie tylko historii o wojnie. To przede wszystkim historia trójki szczególnie ważnych w tej wojnie osób - zbuntowanego klakiera, francuskiego szpiega i wicehrabiny, dla której wygrana z Holandią ma niesamowicie ważne znaczenie. Ich wątki wzajemnie się uzupełniają i tworzą razem wstęp do niesamowitej opowieści o powoli rozwijającym się buncie mrówki przeciwko słoniowi, który może się udać. Niestety autorowi nie udało się uniknąć przewidywalnych, schematycznych momentów - zwłaszcza w przypadku Berenice - ale ratuje go dużo większa liczba drobniejszych wątków, które niesamowicie mnie zaskoczyły i sprawiły, że okropnie nie mogę się doczekać dalszych losów z mechanicznego świata.

Mocny punkt całej książki stanowią główni bohaterowie, ponieważ nie ma ich zbyt wielu, a mimo to mają na tyle wyraziste charaktery, że nawet za kilka miesięcy będę w stanie bez zastanowienia przywołać ich imiona i cechy. Osobowość Jaxa po uzyskaniu wolnej woli mnie zaskoczyła, ponieważ była niesamowicie prawdziwa - naiwna, łatwowierna, nieporadna, dopiero co poznająca ludzką naturę. Dawał się łatwo zdemaskować i postępował, jak zwykły człowiek, ale bardzo szybko się uczył. Momentami irytowały mnie samobójcze myśli pastora Luuka Visera, który poddał się tylko dlatego, że jego kompanów złapano i skazano na śmierć. Cały czas powtarzał, że za chwilę przyjdą klakierzy, aby jego również aresztować i zgładzić, ale to co stało się potem nie mieści mi się w głowie i jestem ogromnie ciekawa rozwinięcia tego wątku. Sama Berenice dzierżąca tytuł królewskiego Talleyranda, przywódczyni siatki francuskich szpiegów to twarda kobieta, która nie daje sobie w kaszę dmuchać. Ma niesamowity dystans do siebie, ludzi na około i swojej wiary. Zaimponowała mi swoją pomysłowością, sprytem i brakiem zahamowań. Do pozostałych postaci lepiej się nie przywiązywać, bo i tak szybko zginą.

Książka Iana Tregillisa ani trochę nie zawiodła moich oczekiwań względem niej. To niesamowita przygoda ze świeżym pomysłem na uniwersum i samą historię. Początkowo trudno mi było wciągnąć się w historię, ale z każdą kolejną stroną byłam coraz bardziej pewna, że zapamiętam ją na długo.