Wypadanie włosów u mężczyzn – rodzaje, przyczyny, leczenie

Uwaga! Ten artykuł ma charakter wyłącznie edukacyjny, nie służy samoleczeniu i nie może zastąpić indywidualnej konsultacji lekarskiej.

Jak rosną włosy?

Włosy to wytwory skóry - rosną cebulek włosowych umieszczonych w mieszkach włosowych. Mieszki włosowe to małe zagłębienia w skórze, widoczne gołym okiem lub pod szkłem powiększającym. Wewnątrz nich, oprócz cebulek włosowych, znajdują się także ujścia gruczołów łojowych, produkujących sebum, które natłuszcza skórę i włosy. „Życie” włosa jest procesem cyklicznym i składa się z trzech faz: fazy anagenu (wzrostu), katagenu (zanikania) i telogenu (spoczynku). Każdy mieszek włosowy ma własny rytm „produkcji” włosów, dzięki temu włosy wypadają i odrastają w różnym czasie – przez to mamy przez cały czas względnie stałą liczbę włosów.

• Anagen to faza trwająca do kilku lat, w której włos rośnie dzięki stałej pracy komórek cebulki (macierzy) włosowej. Wtedy to włos jest mocno osadzony w mieszku. W normalnych warunkach większość włosów w danym czasie jest w fazie anagenu.
• Katagen – w tej fazie następuje zatrzymanie wzrostu włosa.
• Telogen – to faza spoczynku, kiedy włos już nie rośnie, staje się coraz słabiej osadzony w mieszku. W końcu wypada sam lub zostaje wypchnięty przez nowy włos wyrastający z tego samego mieszka. Zazwyczaj kilkanaście procent włosów w danym czasie jest w fazie telogenu.

Dlaczego włosy wypadają?

Zaburzenia czynności cebulek włosowych mogą prowadzić do wypadania włosów, a przyczyny tych zaburzeń bywają różne: hormonalne, autoimmunologiczne, zapalne, spowodowane urazami, chorobami zakaźnymi lub substancjami chemicznymi (truciznami lub lekami). Jednak najczęściej spotykanym rodzajem łysienia u mężczyzn jest tzw. łysienie androgenowe, czyli mające podłoże hormonalne.

Łysienie androgenowe u mężczyzn

• Objawy łysienia androgenowego

Około połowy mężczyzn po okresie dojrzewania doświadcza przerzedzania włosów na skroniach, czole i ciemieniu. Powstające prześwity mają charakterystyczny kształt i powiększając się, powodują stopniowe cofanie linii włosów do góry i do tyłu. Włosy w dotkniętym obszarze stają się coraz rzadsze, cieńsze i krótsze. Ich cykl życiowy skraca się, a w końcu przestają rosnąć. Boki i tył głowy pozostają z reguły owłosione. Taki typ łysienia to tzw. łysienie androgenowe, czyli zależne od hormonów męskich. Wynika ono z reakcji skóry na dihydrotestosteron (DHT), który powstaje z testosteronu pod wpływem enzymu alfa-reduktazy.

• Jakie są przyczyny łysienia androgenowego?

Łysienie niekoniecznie oznacza, że mężczyzna ma zbyt wysoki poziom DHT we krwi – może wynikać z większej wrażliwości komórek skóry głowy na ten hormon. Ta wrażliwość jest w dużej mierze uwarunkowana genetycznie, dlatego łysienie androgenowe jest dziedziczne – jeśli ojciec i dziadek danego mężczyzny łysieli, to i on sam prawdopodobnie podzieli ten los. Wypadanie włosów jest często przyczyną stresu i obniżonej samooceny u mężczyzn, dlatego szukają oni metod skutecznego leczenia. Choć łysienia androgenowego nie da się zatrzymać całkowicie, to można je spowolnić lub czasowo odwrócić jego skutki.

• Jak leczy się łysienie androgenowe?

Oto sprawdzone metody:

• Leczenie ogólnoustrojowe finasterydem (nazwa handlowa to Propecia), który hamuje działanie alfa-reduktazy. Lek jest dostępny tylko na receptę.
• Leczenie miejscowe minoksydylem w stężeniu 2% lub 2%. Minoksydyl stymuluje przepływ krwi w mieszkach włosowych, zwiększa ich liczbę i pobudza podziały komórkowe. Preparaty zawierające minoksydyl to np. Loxon, Alocutan, Minovivax, DX2LEK.
• Leczenie chirurgiczne, czyli przeszczep włosów. Polega on na przeszczepianiu niewielkich fragmentów owłosionej skóry głowy np. z potylicy na ciemię lub skronie. Fragmenty skóry pobiera się od samego pacjenta, dlatego nie ma ryzyka odrzucenia przeszczepu.

Łysienie telogenowe u mężczyzn

• Objawy łysienia telogenowego

Czasami bywa tak, że większa niż zwykle część włosów wchodzi w fazę spoczynkową, czyli fazę telogenu. Efektem jest wypadanie większej liczby włosów naraz i ich równomierne przerzedzenie na całej powierzchni głowy (w odróżnieniu od łysienia androgenowego, kiedy to włosy rzedną na ciemieniu, skroniach i czole). Łysienie telogenowe częściej występuje u kobiet (np. po porodzie), jednak zdarza się także u mężczyzn.

• Jakie są przyczyny łysienia telogenowego?

Przyczyną telogenowego wypadania włosów może być zażywanie leków, np.

• beta-blokerów
• leków przeciwpadaczkowych (szczególnie kwasu walproinowego)
• retinoidów (stosowanych w ciężkich postaciach trądziku)

Innymi przyczynami wypadania włosów mogą być:

• choroby przewlekłe
• silny stres
• duże obciążenie organizmu

• Jak leczyć łysienie telogenowe?

Po usunięciu czynnika obciążającego organizm zwykle wraca do równowagi i włosy zaczynają odrastać. Aby ustalić przyczynę łysienia telogenowego, należy zgłosić się do lekarza, który zbierze wywiad medyczny i ewentualnie zleci dodatkowe badania. Aby wspomóc proces leczenia należy dobrze się odżywiać i prowadzić zdrowy tryb życia. Można też korzystać ze specjalnych suplementów diety (zawierających witaminy – zwłaszcza biotynę, mikroelementy, skrzyp itp.), kosmetyków wzmacniających cebulki włosowe (wcierek, odżywek, płynów itp.) i zabiegów kosmetologicznych na skórę głowy.

Łysienie plackowate u mężczyzn

• Objawy łysienia plackowatego

Czasami włosy wypadają miejscowo i pozostawiają „placki” łysej skóry – na głowie, ale czasem także na twarzy lub w innych częściach owłosionej skóry. Jest to tzw. łysienie plackowate (alopecia areata). Przyczyny łysienia plackowatego to procesy zapalne, które atakują mieszki włosowe i doprowadzają do obumarcia i wypadania włosów na danym obszarze.

• Jakie są przyczyny łysienia plackowatego?

Przyczyny tych stanów zapalnych nie są do końca poznane, prawdopodobnie są to procesy autoimmunologiczne, czyli reakcja układu odpornościowego skierowana przeciwko własnym tkankom.

• Jak leczyć łysienie plackowate?

Rozpoznanie łysienia plackowatego przeprowadza lekarz dermatolog lub trycholog, który zaleca też odpowiednie leczenie:

• kortykosteroidy
•  minoksydyl
•  cyklosporynę
• zabiegi fototerapeutyczne (np. promieniami UV).

Łysienie bliznowaciejące u mężczyzn

Wypadanie włosów androgenowe, telogenowe lub plackowate to tzw. rodzaje łysienia niebliznowaciejącego. Oznacza to, że choć włosy wypadają, to mieszki włosowe pozostają w skórze i teoretycznie odrośnięcie włosów jest możliwe. Jednak czasami skóra ulega takim zmianom, że po wypadnięciu włosów obszar, na którym powinny być mieszki włosowe, ulega zmianom, a zdrowa skóra jest zastąpiona tkanką bliznowatą. Wtedy odrośnięcie włosów w tym miejscu jest już niemożliwe.

• Jakie są przyczyny łysienia biznowaciejącego?

Przyczyny łysienia bliznowaciejącego są różne. Mogą to być:

• choroby genetyczne
• choroby autoimmunologiczne
• choroby nowotworowe

ale także:

• urazy
• rany
• oparzenia termiczne i słoneczne
• stany zapalne

• Jak leczyć łysienie bliznowaciejące?

Nie wszystkie przyczyny są do końca poznane, dlatego bardzo ważna jest szczegółowa diagnostyka przeprowadzona przez lekarza specjalistę. W przypadku łysienia bliznowaciejącego leczenie sprowadza się do zatrzymywania postępów choroby. Można ewentualnie przeszczepić na wyłysiałe miejsca nieuszkodzoną, owłosioną skórę z innych miejsc ciała.

Inne przyczyny wypadania włosów u mężczyzn

Oprócz wymienionych rodzajów łysienia, mężczyźni (ale nie tylko oni) mogą doświadczyć wypadania włosów także z innych przyczyn. Jakie mogą być inne przyczyny łysienia?

• Choroby skóry głowy. Oprócz chorób autoimmunologicznych, które mogą powodować łysienie, warto wspomnieć choroby zakaźne, np. grzybicę. Grzybica strzygąca to choroba skóry owłosionej, która powoduje miejscowe wypadanie włosów i pozostawia łyse „placki”. Wyleczenie grzybicy powoduje, że włosy stopniowo odrastają.
• Niedobory pokarmowe. Ogólne niedożywienie, niedobór białka i mikroskładników odżywczych (szczególnie biotyny i cynku) może powodować nadmierne wypadanie włosów.
• Leki - kwas walproinowy (np. Depakine, Convulex) to lek przeciwpadaczkowy, czasem przepisywany też osobom z chorobą afektywną dwubiegunową. Ten związek zaburza metabolizm ważnej dla zdrowych włosów biotyny (witaminy H), co z czasem prowadzi do wypadania włosów. Rozwiązaniem może być zwiększenie ilości biotyny w diecie.
• Leki przeciwnowotworowe. Cytostatyki używane do leczenia nowotworów często powodują wypadanie włosów, ponieważ hamują podziały komórek, także tych w skórze i mieszkach włosowych. Nie ma na to rady, jednak po zakończeniu chemioterapii włosy z czasem odrosną.
• Zatrucia, np. metalami ciężkimi.

Powyższa lista nie jest wyczerpująca, powodów wypadania włosów może być więcej. Dlatego każdy niepokojący objaw związany z utratą włosów powinien być skonsultowany z lekarzem, który ustali  przyczynę problemu i dobierze skuteczną metodę leczenia.

Wypadanie włosów - jaki lekarz może pomóc? 

W wielu przypadkach wypadania włosów pomocne jest wzbogacenie swojej diety w białko, witaminy i mikroelementy oraz zdrowy styl życia, a także stosowanie odpowiednich dermokosmetyków wzmacniających włosy. Jednak właściwe leczenie należy przeprowadzać pod kontrolą lekarza, który ustali przyczynę łysienia i zaleci odpowiednie postępowanie.

Lekarzem, który zajmuje się leczeniem chorób skóry (w tym owłosionej skóry głowy) jest dermatolog. Trycholog z kolei to specjalista konkretnie „od włosów” i wszystkich problemów z nimi związanych. Zabiegi medycyny estetycznej, takie jak np. przeszczepy włosów, wykonują chirurdzy medycyny estetycznej w specjalistycznych gabinetach lub klinikach. 

Więcej poradników znajdziesz na Empik Pasje w dziale Zdrowie.

Zdjęcie okładkowe: źródło: shutterstock.com

Bibliografia

1. dr n. med. Jolanta Maciejewska „Łysienie androgenowe typu męskiego”, artykuł dla pacjentów w serwisie Medycyna Praktyczna. Link: https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/choroby/chorobyskory/171329,lysienie-androgenowe-typu-meskiego (dostęp 15.02.2022)
2. dr n. med. Jolanta Maciejewska „Łysienie plackowate”, artykuł dla pacjentów w serwisie Medycyna Praktyczna. Link: https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/choroby/chorobyskory/170798,lysienie-plackowate (dostęp 15.02.2022)
3. dr n. med. Jolanta Maciejewska „Łysienie bliznowaciejące”, artykuł dla pacjentów w serwisie Medycyna Praktyczna. Link: https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/choroby/chorobyskory/170799,lysienie-bliznowaciejace (dostęp 15.02.2022)