Bella Donna. Nowe śledztwa Klary Schulz (okładka  miękka)

Świetna. Polecam całą serię.

Polecam

Rok 1914. Podczas wernisażu wystawy znanego malarza Adolfa Ludemanna w Breslau dochodzi do mrożącego krew w żyłach incydentu. Zamiast najnowszego obrazu mistrza, oczom publiczności ukazuje się makabryczny widok – pomalowane krwią płótno, do którego ktoś przymocował fragmenty ludzkiego ciała… Klara Schulz, która wyjechała do nadmorskiego miasteczka Leba, by ukoić ból po stracie męża, odnajduje na plaży okrutnie okaleczone zwłoki. Okazuje się, że brakujące części ciała znalazły się na obrazie w Breslau, a ofiara to sam Ludemann. Kobieta od razu angażuje się w śledztwo. Sprawy nie ułatwia jej niespodziewane uczucie do młodszego mężczyzny… "Nowe śledztwa Klary Schulz. Bella Donna" to piąty tom serii. Nie znam wcześniejszych części, ale bez problemu można czytać tę książkę bez znajomości wcześniejszych. Dodam iż wydawnicto zapowiedziało wznowienie również i tamtych. Nadia Szagdaj w swojej powieści porusza temat emancypacji kobiet. Pokazuje ile trudu musiały zadać sobie, żeby wywalczyć wolność i móc o sobie decydować. Dziś żyjemy w wolnym, państwie, ale warto zastanowić się nad tym problemem, a przede wszystkim docenić fakt, iż możemy wieść życie w takich, a nie innych realiach. Muszę przyznać, że zaskoczyła mnie kreacja bohaterek. To kobiety z krwi i kości, prawdziwe, pełne uczuć, emocji, pewności siebie. Zwłaszcza widać to u głównej bohaterki, Klary. Jej upór, spostrzegawczość, umiejętność logicznego myślenia i wyciągania trafnych wniosków budzą podziw. Takie postaci chce się spotykać na kartach powieści. Pojawia się także wątek romantyczny, ale nie zdominował on fabuły. I całe szczęście, bo wtedy to nie byłby już kryminał a romans. Autorka pisze wprost, wszystko przedstawia w taki sposób, by czytelnik mógł poszczególne wydarzenia i sytuacje odpowiednio sobie zobrazować. Momentami jest drastycznie, brutalnie, ale to przecież kryminał, więc ja po tym gatunku tego typu elementów oczekuję. Akcję cechuje odpowiedni dynamizm. Autorka umiejętnie utrzymuje nas w napięciu, a samo śledztwo i zagadka kryminalna okazały się bardzo frapujące. Z zainteresowaniem wyczekiwałam jak to wszystko się zakończy. "Płótno przedstawiające, o ironio, martwą naturę, wypełniał kolaż złożony z kilku części ludzkiego ciała. Gałki oczne wpatrywały się w koneserów sztuki z samego środka upiornej kompozycji. Język, obcięty na długości trzech centymetrów, dotykał wymownie przyrodzenia, oderżniętego wraz z jądrami." W książce pojawia się niemieckie nazewnictwo miejscowości i ulic, ale zupełnie nie miałam z tym problemu, gdyż sprawę ułatwiają zamieszczone przypisy. Sama akcja osadzona została w 1914 r., ale język został w znacznym stopniu uwspółcześniony. Ale myślę, że dzięki temu czyta się lżej i szybciej. W moim odczuciu autorka bardzo dobrze poradziła sobie z oddaniem klimatu tamtych czasów, gdzie konwenanse i zaściankowość były na porządku dziennym. Dodatkowo efekt ten pogłębiły dołączone stare zdjęcia ulic, budynków, ruin dawnej Leby, a dzisiejszej Łeby. Pozwoliło to wczuć się w klimat tamtej epoki. "Nowe śledztwa Klary Schulz. Bella Donna" to w przeciwieństwie do ciasnych gorsetów, świetnie skrojony kryminał retro z szeroko osadzonym wątkiem obyczajowym. Polecam nie tylko pasjonatom kryminału, ale ich historii. Moje pierwsze spotkanie z książkami Nadii Szagdaj uważam za nadzwyczaj udane!

Twórczość Nadii Szagdaj poznałam w maju, dzięki tytułowi "To nie jest amerykański film". Książka podobała mi się, zaskoczeń i tajemnic nie brakowało, dlatego bez dłuższego zastanowienia sięgnęłam po "Bella Donnę" - kryminał retro. Dopiero kiedy przybyła okazało się, że to piąty tom serii, ale możecie mi wierzyć, nie pomniejsza to radości z czytania a autorka wspomina o faktach z przeszłości głównej bohaterki, której losy są kontynuacją w tejże serii. Morderstwo jest totalnie nowe... Breslau (Wrocław), rok 1914 Heinrich Krencke zabiera swoje wnuczęta na wystawę prac artysty z Leby - Adolfa Ludemanna. Po raz pierwszy w życiu malarz spóźnia się na swój wernisaż, dlatego najnowszy obraz zostaje odsłonięty pod nieobecność mistrza. Heinrich - jako były policjant - już z daleka wyczuwa, że coś jest nie tak. Zmysł powonienia go nie zawiódł, bowiem w pomalowane krwią płótno zostały wkomponowane części ludzkiego ciała! Gdzie jest malarz? Jak wyjaśni ten makabryczny widok? I do kogo należą te członki? Leba (Łeba) Detektyw Klara Schulz - córka Heinricha - już od dwóch miesięcy przebywa w Lebie, próbując dojść do siebie po utracie męża. Ból i tęsknota nie pozwalają jej cieszyć się z bycia detektywem. Jednak los postanowił pomóc jej zakończyć okres żałoby, bowiem podczas spaceru po plaży znalazła ludzkie zwłoki. Początkowo myślała nawet, że ten człowiek żyje... Jednak oględziny pozbawiły ją złudzeń, bowiem ciało było pozbawione niektórych elementów. Klara pragnie pracować nad tą sprawą wraz z miejscowym zespołem, tylko czy uda jej się porozumieć z aspirantem Jonasem Vosslerem, który od początku nie darzy jej sympatią? Czy znalezione przez nią ciało pasuje do elementów z obrazu? Główna bohaterka jest niezwykłą kobietą - nie dość, że jest unikatową panią detektyw na początku XX wieku to jeszcze wyciąga trafne wnioski; nie jest też powiązana z miejscową władzą ograniczającą pole działania policji. Czyżby mieli coś do ukrycia? Dzięki branżowym przyjaciołom z Breslau, może liczyć na wszelkie potrzebne informacje, analizy oraz rady. Klara nie boi się działania na granicy prawa, kradzieży czy włamania. Lubi mieć ostatnie słowo, ryzykuje zdrowiem a dzięki bystrości umysłu, odwadze i odrobinie bezczelności często udaje jej się osiągnąć więcej niż innym. Nic więc dziwnego, że wciąż wyczekuje przełomu w sprawie... i drąży, szuka, odkrywa. Kiedy przełom nadejdzie... wszyscy przeżyją szok! Motyw zabójstwa mężczyzny był zaskakujący! A fakt, jakim był człowiekiem, jakie miał pasje... Trzymajcie się mocno fotela. Czytelnik zostaje postawiony w dwuznacznej sytuacji - czy należy postąpić tak, jak pragnie tego Klara czy Jonas? - dowiaduje się jak cienka jest granica między ofiarą a oprawcą. Nadia Szagdaj umiejscowiła akcję swojego kryminału retro głównie nad morzem, pokazała nam życie w małym miasteczku w zimie; skierowała uwagę na fakt, iż rzadkim zjawiskiem były wtedy kobiety za kierownicą czy w sukniach tak krótkich, że było widać buty. Naświetliła nam sprawy, jakimi zajmowali się wtedy ludzie, jak porozumiewali się, gdy nie było współczesnych nam środków komunikacji. Ciekawym zabiegiem jest umieszczenie w książce zdjęć Łeby z ówczesnymi oraz obecnymi nazwami ulic, które rzecz jasna występują w fabule. Znajdują się na tych fotografiach również plaża czy ruiny kościoła. Nie brakuje fragmentów emocjonującego dziennika jednego z bohaterów. A wracając do samej historii - autorka kluczy, lawiruje, podrzuca nowe fakty czy tajemnicze przedmioty powoli, odkrywa przed nami prawdę stopniowo, by nie spotkały nas torsje czy zawał serca. Podsumowując -"Bella Donna" to mrożąca krew w żyłach historia mężczyzny, który miał innych ludzi za nic i realizował swoje pasje nie bacząc na konsekwencje, jakie mogą go spotkać. Nie wierzył, że sprawa może wyjść na jaw. Pełna tajemnic opowieść o konwenansach, zapachu pożądania, determinacji, uporze, zemście oraz sprawiedliwości. Książka pokazuje jak czuje się człowiek, którego do głębi boli tęsknota i żal po utracie bliskiej osoby. Zwraca uwagę, że czasami musimy wybierać między różnymi ideałami, poszukiwać siebie, próbować rozliczyć się z przeszłością oraz starać się przywrócić dobre imię komuś lub sobie. Wrażeń Wam nie zabraknie, obiecuję!

RECENZJA PREMIEROWA 36\2019 Nadia Szagdaj – „Bella Donna. Nowe śledztwa Klary Schulz” Piąty tom serii o detektyw Klarze Schulz Wydawnictwo: Dragon Liczba stron: 320 Premiera: 05.06.2019 r. „Bella Donna” to kryminał retro, którego akcja rozgrywa się na początku XX wieku. Jeśli chodzi o znaczenie tytułu, to z jednej strony w tłumaczeniu z języka włoskiego oznacza piękną kobietę, natomiast jeśli połączymy te dwa słowa w jedno – belladonna to otrzymamy określenie trucizny z pokrzyku wilczej jagody. W odniesieniu do całej powieści możemy znaleźć tutaj podwójne zastosowanie znaczenia tego tytułu. Najlepiej przekonacie się sięgając po tę lekturę, bo naprawdę warto! „Heinz jednak, choć na emeryturze, w głębi duszy nigdy nie przestał być policjantem. Znał ten smród. Bardzo chciał się mylić, ale taki odór wydzielała tylko jedna materia na świecie. Nie miał pojęcia co znajduje się pod płótnem.” Za sprawą klimatu jaki stworzyła autorka powieści, czytelnik przenosi się do malowniczej Leby, razem z bohaterami spaceruje uliczkami miasta, a brzegiem plaży z detektyw Klarą Schulz, która znajduje wyrzucone z morza zmasakrowane ciało mężczyzny. W tym samym czasie w Breslau, podczas wernisażu Adolfa Ludermanna, oczom publiczności ukazują się fragmenty jego okaleczonego ciała przymocowane do płótna obrazu. Zaczynają się nieudolne poszukiwania mordercy. W tamtych czasach cały proces śledztwa był nie lada wyzwaniem, za pomoc służyło szkło powiększające, zapiski ręczne z prowadzonego śledztwa, czy mapa narysowana na kartce. Wtedy daktyloskopia i badania DNA, były jakże nieosiągalną sferą. Poszukiwania mordercy nabierają paradoksalnego znaczenia, a wszystko za sprawą tajemniczej szkatułki, którą znajduje Klara. Dlaczego bardziej niż na znalezieniu zabójcy, zależy na podziękowaniu? Co kryje drewniane znalezisko i jaki ma związek z denatem? „Klara kurczowo przyciskała szkatułkę do żeber. Maszerowała szybkim krokiem, napędzana wściekłością i wyrzutami sumienia […]. Musiała coś robić, by to śledztwo nie wyglądało jak występ klaunów w cyrku. Nic tu nie trzymało się reguł.” Klara pomimo, braku zgody policji decyduje się wszczęcie śledztwa. Policjant, detektyw, śledczy to zawód przeznaczony wyłącznie dla mężczyzn, bo przecież żadna kobieta nie może być skuteczniejsza. Wbrew przyjętym zasadom i utartym przekonaniom, to właśnie kobiecie udaje się rozwiązać zagadkę makabrycznego morderstwa. Książka jest napisana w bardzo oryginalnym stylu, który powoduje, że czyta się ją z zapartym tchem. Mamy tutaj wyraźnie zarysowany wątek kobiety traktowanej marginalnie i degradowanej przy każdej sprzyjającej okazji. Klara Schulz jako przedstawiciela słabej płci łamie wszelkie zasady, a kiedy demaskuje mordercę, dowodzi, że to od niej mogą uczyć się śledczy. Bardzo ciekawym motywem kryminału jest przeplatany z główną fabułą portret psychologiczny denata, który poznajemy czytając jego zapiski. W powieści znajdują się także zabawne dialogi i subtelny wątek miłosny. Polecam!

Wyobraźcie sobie, że wybieracie się na wernisaż prac znanego malarza. Wszyscy czekają z niecierpliwością na odsłonięcie najnowszego dzieła, które ma być niespodzianką i kolejnym miłym dla oka obrazem artysty. Panuje miła atmosfera i nikt nie spodziewa się niczego złego, bo przeważnie w takich miejscach kultury człowiek zaznaje przyjemności i relaksu. Jednak po wniesieniu zasłoniętego obrazu oczom wszystkich ludzi ukazuje się bardzo brutalny widok… Co dalej? Zapraszam na recenzję książki „Bella Donna”. W niewielkim miasteczku Breslau w roku 1914 odbywa się wystawa prac znanego artysty malarza – Adolfa Ludemanna. Wszyscy zgromadzeni goście wyczekują odsłonięcia kolejnego dzieła malarza. Niestety, wraz z wniesieniem zakrytego materiałem obrazu jeden z gości czuje podejrzany zapach. Zapach, który zna i nie jest dobrą wróżbą dalszej części wernisażu… Po odsłonięciu dzieła okazuje się, że zamiast obrazu malarza na płótnie znajdują się… fragmenty ciała samego artysty Ludemanna. W tym samym czasie, w miasteczku Leba Klara Schulz próbuje podnieść się po śmierci męża. Spacerując brzegiem morza jej oczom ukazuje się niecodzienny widok… Klara odnajduje zwłoki mężczyzny, któremu brakuje fragmentów ciała. Okazuje się, że jest to właśnie ciało malarza Adolfa Ludemanna. Detektyw Klara postanawia rozwikłać sprawę brutalnego morderstwa. Zaczyna więc współpracę ze śledczymi, którzy mają nieco inne sposoby rozwikłania śledztwa niż kobieta. Klara to bowiem kobieta nietuzinkowa i dosyć nowoczesna. Nie boi się mówić wprost, co myśli, jest szczera do bólu i za wszelką cenę chce rozwiązać tę zagadkową śmierć malarza. W toku śledztwa, które jest żmudne ze względu na brak nowoczesnych środków do rozwiązania sprawy Klara początkowo wzbudza irytację jednego ze śledczych. Vossler, który idzie swym tokiem nie może nadążyć za energiczną kobietą, „w gorącej wodzie kąpanej”. Jednak im bliżej rozwiązania sprawy, Klarę i Vosslera zaczyna łączyć nić porozumienia, a może nawet i chemia… „Bella Donna” to retro kryminał, który wciąga od samego początku. Nie ma tutaj momentów, które nudzą. Od początku do końca czytamy ciekawą fabułę, która z każdą stroną robi się coraz bardziej interesująca. Autorka Nadia Szagdaj umiejętnie dozuje nam napięcie, co powoduje, że do ostatniego momentu nie można się spodziewać zakończenia. Chociaż możemy mieć swoje przypuszczenia. Autorka oddała w pełni retro klimat dawnych czasów, co daje nam poczucie wycieczki do przeszłości. Ciekawym akcentem są zdjęcia nadmorskiego miasteczka Łeby, do którego osobiście mam duży sentyment. Całość tworzy wartą uwagi książkę, której lektura będzie czystą przyjemnością i ucztą dla umysłu.

"Jak każde miasto, także Leba kryło swoje tajemnice. Takie, których większość mieszkańców nawet nie chciałaby poznać" Po bardzo przyjemnym spotkaniu z Nadią Szagdaj na tegorocznych Warszawskich Targach Książki i po udanej lekturze jej książki "To nie jest amerykański film" wiedziałam, że na pewno siegnę po kolejne powieści tej autorki. Nie ukrywam, że postawiłam Pani Nadii wysoko poprzeczkę i miałam duże oczekiwania. Nie zawiodłam się. "Nowe śledztwa Klary Schulz. Bella Donna" to rewelacyjny kryminał retro z unikalnym klimatem. Breslau, rok 1914. Wernisaż znanego malarza Adolfa Ludemanna zmienia się w miejsce zbrodni. Na jednym z obrazów artysty publiczność ma okazję zobaczyć pomalowane dużą ilością krwi płótno i przyczepione do niego fragmenty ludzkiego ciała. Na szczęście na wystawie obecny jest Heinrich Krencke, emerytowany policjant i ojciec Klary. W tym czasie pani detektyw przebywająca kilkaset kilometrów od domu, w nadmorskim miasteczku Leba, próbuje pogodzić się z przedwczesną śmiercią męża. Żałobę zakłócają jej odnalezione na plaży okrutnie okaleczone zwłoki. Okazuje się, że ofiarą jest Ludemann, a brakujące części jego ciała zostały znalezione na obrazie w Breslau. Klara angażuje się w śledztwo, a pomaga jej młody i niedoświadczony policjant, Jonas Vossler. Czy uda im się schwytać mordercę? Czy sprawa jest powiązana z morderstwem młodej kobiety sprzed lat? "Nowe śledztwa Klary Schulz. Bella Donna" to piąty tom przygód pani detektyw, ale nie przeszkadza to zupełnie w lekturze. Książkę bez problemu można czytać bez znajomości poprzednich części. Gwarantuję, że historia Was wciągnie i będziecie zadowoleni. Ja już przy pierwszej powieści tej autorki, bardzo polubiłam jej styl. Świetnie potrafi wykreować bohaterów i taka właśnie jest Klara-silna kobieta, która łamie stereotypy i nie daje sobie "w kaszę dmuchać". Niesamowicie było obserwować prowadzone przez nią śledztwo, tym bardziej, że miało ono miejsce na początku XX wieku! Nadia Szagdaj idealnie oddała klimat tamtych lat. Wartka akcja, zwroty akcji i rozwiazanie zagadki, które jest naprawdę bardzo zaskakujące sprawiły, że książkę czytałam z ogromną przyjemnością. Smaczkiem są też zdjecia, opisywanych w niej miejsc i plastyczne opisy Leby z 1914 roku. "Nowe śledztwa Klary Schulz. Bella Donna" to nie lada gratka dla miłośników gatunku. Czytajcie! Warto!

Nowe śledztwa Klary Schulz Bella Donna to kryminał najwyższej klasy, jaki do tej pory czytałam. Rok 1914. Klara wyjechała do Leba, aby odpocząć i przeżyć żałobę po mężu, zostawiając dzieci pod opieką ojca. Gdy ona znajduje dryfujące ciało w morzu na plaży w Leba, jej ojciec w międzyczasie udaje się na wystawę prac szanowanego i wielbionego malarza Adolfa Ludemanna w Breslau, na której ma zostać pokazane najnowsze dzieło wybitnego artysty. Jak się okazuje, owo malowidło jest zaskakująco przerażające, ponieważ na płótnie znajdują się fragmenty ciała Adolfa Ludemanna. Klara rozpoczyna śledztwo, mające na celu odnalezienie sprawcy tak bestialskiego czynu, lecz to, co wkrótce odkryje wstrząśnie nie tylko mieszkańcami Leba, miejscowości zamieszkałej przez malarza, ale także całym artystycznym światem. Bella Donna to moje pierwsze spotkanie z twórczością autorki. We współpracy recenzenckiej najbardziej uwielbiam moment, gdy czytam książkę nieznanego mi do tej pory Autora i okazuje się ona prawdziwą perłą. Szczególnie gdy fabuła powieści rozgrywa się w starych czasach jak w przypadku Bella Donna. Wystarczy, że przeczytam kilka pierwszych stron i już wiem, czy dana powieść skradnie mi serce. Tak właśnie było i teraz. Kilka stron wystarczyło, by wciągnąć mnie w śledztwo Klary, podsycając moją ciekawość. Nadia Szagdaj napisała fenomenalny – według mnie – kryminał. Rok 1914, miasto znane dzisiaj jako Łeba, wtedy zamieszkałe przez Niemców. Zdjęcia ulic, budynków czy ruin zamieszczone w książce działają na wyobraźnię, czuć klimat tamtych lat. Ma się poczucie, iż przeniosło się w czasie, że jest się w centrum śledztwa, obserwuje, notuje i składa fragmenty układanki w jedną całość, by potem czuć dumę z rozwikłania zagadki. Bella Donna zawiera w sobie wszystko to, czego szukają miłośnicy kryminałów i thrillerów, a nawet romansoholiczki. Mimo iż to kryminał retro, nie braknie miłosnych uniesień.  W przygotowaniu są kolejne śledztwa Klary Schulz, na które już dzisiaj czekam z niecierpliwością, a Bella Donna polecam gorąco! http://lawendowaczytelnia.blogspot.com

cała recenzja znajduje się na blogu Czytam dla przyjemności (...)"Nowe śledztwa Klary Schulz. Bella Donna" porwały mnie w podróż w czasie... Przeniosłam się o 100 lat do Leba, dzisiejszej Łeby. W tym pięknym nadmorskim miasteczku dokonano brutalnej zbrodni na znanym malarzu Adolfie Ludemannie, który był sanowanym mieszkańcem Leby. Jak się domyślacie owo morderstwo poruszyło lokalną społeczność, a echem odbiło się o oddalony o kilkaset kilometrów Breslau (Wrocław), w którym malarz miał wystawę swoich dzieł. Na wystawę artysta przybył bardzo niekompletny. Wywołało to ogromne poruszenie, a w sprawę została zaangażowana policja z Breslav i Leba oraz pani detektyw Klara Schulz. Czy odnaleziono mordercę, to już musicie sprawdzić sami. Dodam tylko, że ta zbrodnia miała drugie dno, o wiele bardziej przerażające. Jestem zauroczona stylem pisarskim pani Nadii. W bardzo lekki i plastyczny sposób nakreśliła ona klimat z poprzedniej epoki. Bez problemu odnalazłam się w opisywanych wydarzeniach. Atutem powieści jest, że zostało użyte nazewnictwo miejscowości i ulic z tamtego okresu w języku niemieckim, dla ułatwienia zostały zastosowane przypisy z tłumaczeniami na język polski. Dodatkowo zamieszczono fotografie Leba, aby przybliżyć topografię miejscowości. Wszystkie te zabiegi wraz dynamiczną akcją prowadzonego śledztwa powodują, że przed oczami przesuwają się nam jak kadry z filmu wydarzenia, w których uczestniczą bohaterowie. Trochę przypomina to film, który był emitowany w "W starym kinie", a przyznaję się, że bardzo lubiłam oglądać przedwojenne filmy wyświetlane w tym programie. Dzięki "Nowym śledztwom Klary Schulz. Bella Donna" mogłam przenieść się w tamten okres. Nie lada gratką dla pasjonatów historii oraz mieszkańców Łeby będą zdjęcia ukazujące miasto z 1914 roku (...)

Kryminały retro dla mnie są szalenie ciekawe, chociaż nie będę ukrywać, że sprawiają mi trudność. Bo muszę się wgryźć, przestawić na odpowiednie lata, przyzwyczaić, że w dochodzeniu nie będzie technologii rodem z amerykańskiego serialu. Jest to już 5 tom o detektyw Klarze Schulz. Przyznaję, to moje pierwsze spotkanie z tą bohaterką, ale nieznajomość wcześniejszych części w niczym nie przeszkadzała, bez problemu można się odnaleźć w wydarzeniach, nawet tych z przeszłości. Mogę nawet powiedzieć, że moja ciekawość została dość mocno rozbudzona i z chęcią sięgnę po resztę serii. Tym bardziej, że wydanie - wizualnie, bardzo przypadło mi do gustu. Nadia Szagdaj serwuje nam klasyczny kryminał, ze świetną zagadką, której nie sposób rozwiązać, przynajmniej ja, na samym końcu musiałam mocno się zastanawiać jak doszło do tego zabójstwa. Chociaż po przeczytaniu wcześniejszej książki autorki mogłam się tego spodziewać. Podobało mi się również osadzenie wydarzeń w epoce, może nie było zbyt szczegółowe, ale zachowało autentyczność i realność. Z czego jeszcze składa się wyjątkowość tej powieści? Silna (i niezależna) bohaterka. Klara mocno wyprzedza swoje czasy, nie jest tylko świetnym detektywem, to również inteligentna kobieta, która musi walczyć z uprzedzeniami i ironicznym traktowaniem przez mężczyzn. To nie były lata przyjazne emancypantkom. Jedyne do czego można się przyczepić to długość. Stanowczo za szybko ją przeczytałam, bo wystarczyły dwa wieczory i tajemnica Bella Donny przestała być zagadką. Ja mocno polecam, dla fanów kryminałów retro i nieprzewidywalnych zakończeń.