Lucy Maud Montgomery

Młodość, nauka i dzieje życia pisarki 

Lucy Maud Mongomery urodziła się w 1874 roku w Kanadzie, w Clifton na Wyspie Księcia Edwarda. W wieku niecałych dwóch lat została osierocona przez matkę, a jej ojciec-wdowiec oddał dziewczynkę na wychowanie rodzicom zmarłej żony, osobom surowym w obejściu i o konserwatywnych poglądach. Lucy Maud Mongomery uczyła się w kolegium nauczycielskim Prince of Wales College, później przez kilka lat pracowała jako nauczycielka. Oprócz tego uczęszczała na kursy literatury angielskiej na uniwersytecie w Halifaksie, choć wykształcenie uniwersyteckie było wówczas przeważnie męską domeną. Po śmierci dziadka w 1898 roku Lucy Maud opiekowała się babcią aż do jej śmierci w 1911. Jako dwudziestolatka zaręczyła się z kuzynem Edwinem Simpsonem, jednak zerwała zaręczyny. Była także zakochana w farmerze Hermanie Leardzie, jednak nie chciała go poślubić i z ciężkim sercem zakończyła także tę znajomość. W końcu, w 1911 roku, Lucy Maud Mongomery poślubiła pastora Ewana Macdonalda, z którym miała trzech synów, ale jeden z nich zmarł zaraz po urodzeniu. Pisarka do końca życia mieszkała w Kanadzie, zmarła w 1942 roku w Toronto. 

Książki Lucy Maud Mongomery – z namiętności do pisania 

Od wczesnych lat dzieciństwa Lucy Maud Mongomery była bardzo wrażliwa, żądna wiedzy, pełna własnych przemyśleń, które przelewała na papier. Pisała pamiętniki, wiersze, opowiadania. Jej pierwszy wiersz On Cape LeForce ukazał się w piśmie „The Patriot” w 1890 roku. Elementy autobiograficzne znajdą się w wielu książkach Lucy Maud Mongomery: motyw osieroconej dziewczynki o bujnej wyobraźni, wychowywanej przez obcych ludzi, wielka potrzeba pisania pamiętników i opowieści, waga młodzieńczej przyjaźni, nieszczęśliwa miłość, śmierć dziecka, praca nauczycielki i studia uniwersyteckie. Wszystkie te motywy można znaleźć u Lucy Maud Mongomery, przede wszystkim w seriach o „Ani z Zielonego Wzgórza” (Anne of Green Gables) i „Emilce ze Srebrnego Nowiu” (Emily of New Moon). Lucy Maud Mongomery zaczęła pisać „Anię” w 1905 roku, a książka ukazała się w 1908 i stała się „wizytówką” pisarki. Następnie ukazywały się kolejne tomy serii: „Ania z Avonlea” (Anne of Avonlea), „Ania na Uniwersytecie” (Anne of the Island), „Ania z Szumiących Topoli” (Anne of Windy Poplars), „Wymarzony dom Ani” (Anne’s House of Dreams), „Ania ze Złotego Brzegu” (Anne of Ingleside), „Dolina Tęczy” (Rainbow Valley) i „Rilla ze Złotego Brzegu” (Rilla of Ingleside). L.M. Montgomery napisała dodatkowo kilka zbiorów opowiadań osadzonych w Avonlea oraz wiele innych książek. Oto tytuły niektórych: „Dziewczę z sadu” (lub: „Kilmeny ze starego sadu", Kilmeny of the Orchard), „Pat ze Srebrnego Gaju” (Pat of Silver Bush), „Jana ze Wzgórza Latarni” (Jane of Lantern Hill) i powieść dla dorosłych „Błękitny zamek” (The Blue Castle). Powieści Lucy Maud Montgomery stały się podstawą wielu filmów i seriali. 

Kontrowersje wokół „Anne z Zielonych Szczytów” 

Książki Lucy Maud Montgomery o Ani (Anne) Shirley były tłumaczone na język polski wielokrotnie. Pierwszego przekładu dokonała Rozalia Bernsztajnowa w 1911 roku i zatytułowała go „Ania z Zielonego Wzgórza”. Zabiegi literackie w przekładzie Bernsztajnowej były zgodne z duchem jej czasów: książka dla dzieci miała uczyć i bawić, a nie skupiać się na wierności oryginałowi – stąd spolszczenia imion i nazw, pewna infantylizacja języka i owo „Zielone Wzgórze” jako tłumaczenie Green Gables. Gable to po angielsku „szczyt” budynku w formie dwóch schodzących się u góry części dachu. L.M. Montgoemry często narzekała na nieporozumienia w tłumaczeniu Green Gables na różne języki. „Anię” tłumaczono na język polski jeszcze wiele razy, jednak żaden z tłumaczy nie zmienił już tytułu, który na już dobre zadomowił się w polskiej literaturze. Autorka najnowszego przekładu, Anna Bańkowska, postanowiła swoją pracą oddać hołd samej Lucy Maud Montgomery i zachować jak najdalej posuniętą wierność oryginałowi, stąd „Anne z Zielonych Szczytów”. Uznała też, że warto polskim czytelnikom ukazać znaną książkę w nowym świetle: osadzoną w realiach oryginału, w Kanadzie przełomu wieków, z oryginalnymi imionami, nazwami i całym kontekstem kulturowym, który sama Maud Montgomery uznała za wart opisania w swojej najsławniejszej książce.